OM begint aan afronding Marengo-zaak, 'het giftigste proces ooit'

Na meer dan 60 zittingen in de afgelopen vier jaar, zal deze maand blijken welke straf het Openbaar Ministerie eist tegen Ridouan Taghi en zijn medeverdachten. Vandaag begint het OM aan het requisitoir in het in alle opzichten extreme Marengo-proces.

Toen de zaak vier jaar geleden dankzij een kroongetuige aan het rollen werd gebracht, stond er één moord op de dagvaarding. Inmiddels zijn het dertien moordopdrachten, waarvan zes liquidaties daadwerkelijk zijn uitgevoerd.

Dat zijn nog niet eens alle liquidaties waar de kroongetuige in het proces over heeft verteld, want het OM heeft alleen de zaken ten laste gelegd waar ook ander bewijs voor is. Dat bewijs komt uit tienduizenden onderschepte berichten die verdachten elkaar stuurden.

Slachtoffers moesten "snel plat", het was de bedoeling hen te "pakken, echt wreed pakken". Doelwitten werden scherp in de gaten gehouden: "We vinden hem hoe dan ook". En zo niet, dan zal "ze hele kk familie slapen, klaar". Schutters werden in positie gebracht "om die hond te doen", maar hoefden niet op vooruitbetaling te rekenen: "Als iemand niet slaapt, krijgen ze niet betaald."

Dit zijn de moorden waar het Marengo-proces om draait:

In de loop van het proces deed de politie regelmatig nieuwe arrestaties, waarbij de vangst van de lang gezochte hoofdverdachte in 2019 voor de meeste opluchting zorgde bij de opsporingsdiensten. Van uitvoerder op straat tot de hoogste baas: in de ogen van justitie vormen de 17 mannen die terecht staan een dwarsdoorsnede van Taghi's organisatie.

De kroongetuige

Een van hen is kroongetuige Nabil B., die zelf ook betrokken is geweest bij liquidaties. Op de allereerste zitting in het Marengo-proces werd bekendgemaakt dat hij een deal had gesloten met het Openbaar Ministerie. In ruil voor verklaringen over anderen krijgt hij strafvermindering.

Vanaf dat moment was Marengo een steeds zompiger moeras van wantrouwen, conflicten, dreiging en dodelijk geweld. "Het meest vergiftigde proces ooit", typeerde een van de advocaten de zaak.

Wie zijn de verdachten en slachtoffers in het Marengo-proces? Ontdek hier het netwerk rond Taghi:

Het proces werd overschaduwd door drie moorden, die stuk voor stuk verband lijken te houden met de zaak. Nog geen week na de eerste zitting werd een broer van de kroongetuige doodgeschoten.

In 2019 werd, vlak voor een volgende zitting, zijn advocaat Derk Wiersum vermoord. Nog verser in het geheugen is de moord op Peter R. de Vries, die sinds 2020 als adviseur van de kroongetuige optrad. In die zaak is gisteren levenslang geëist tegen de beide verdachten.

Zwaarbewapende agenten en militairen

De moorden leidden tot een gigantische beveiligingsoperatie, die tot op de dag van vandaag voortduurt, met zwaarbewapende agenten en zelfs het leger op straat, een drone in de lucht en toegangswegen die worden afgesloten op het moment dat verdachten passeren in gepantserde auto's.

De extreme dreiging leidde ertoe dat Nabil B. grote moeite had om nieuwe advocaten te vinden. Enkele raadslieden deden uit veiligheidsoverwegingen maandenlang anoniem hun werk, een unicum in Nederland.

Strubbelingen

Het proces werd ook gekenmerkt door voortdurende strubbelingen met de kroongetuige. Meerdere keren schortte hij zijn medewerking met justitie op, uit boosheid over gebrekkige beschermingsmaatregelen voor zijn familie.

In hoeverre de overheid hier steken heeft laten vallen, wordt momenteel onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die kijkt ook naar de gang van zaken bij Derk Wiersum en Peter R. de Vries.

'Niet te vertrouwen'

In de rechtszaal ging het zitting na zitting over Nabil B.'s betrouwbaarheid. De verdediging noemt hem een grote leugenaar. Hoewel het OM volhoudt dat hij de waarheid spreekt, kwam in de loop van het proces ook een andere kant van B. aan het licht.

Zo bleek hij stiekem een telefoon te hebben in de gevangenis, wat hij eerder had ontkend. Uit de berichten die hij vanuit de cel verstuurde, bleek dat hij de staat een poot wilde uitdraaien met zijn kroongetuigendeal: "Helemaal uitzuigen. Tot de laatste cent." Volgens advocaten het zoveelste bewijs dat B. niet te vertrouwen is.

Lekkende advocaten

In de rechtszaal heerste een permanent ruzieachtige sfeer, waarbij vooral tussen Openbaar Ministerie en advocatuur de spanningen hoog opliepen.

De verhouding raakte nog verder verziekt toen uitkwam dat het OM twee raadslieden liet schaduwen. Mogelijk zouden zij een ontmoeting hebben met de voortvluchtige Taghi in Dubai, wat niet bleek te kloppen.

De rechters maakten een soms wanhopige indruk bij hun pogingen de ogen gericht te houden op de inhoud van de zaak. Ook het vertrouwen in de rechtbank was aan erosie onderhevig. Zittingen verliepen vaak chaotisch en advocaten waren nogal eens ontevreden over beslissingen van de rechtbank.

Geen spreekrecht

Met het doornemen van het dossier was de rechtbank snel klaar. De meeste verdachten zwijgen in alle toonaarden. Ook opvallend: geen enkele nabestaande van de zes vermoorde slachtoffers maakte gebruik van het spreekrecht.

De komende dagen zal het OM het bewijs in de zaak nog eens op een rij zetten. Het requisitoir eindigt op 28 juni met de strafeisen. Een aantal keer levenslang ligt in de lijn der verwachting.

Daarna beginnen de advocaten aan hun pleidooi. Wanneer de rechtbank uitspraak doet, is nog niet bekend. Taghi interesseert het in ieder geval niets, gaf hij aan in een politieverhoor: "Als de rechter mij morgen levenslang geeft: ok, so be it. Next case."