Plattelandsbevolking India lijdt onder extreme hitte

• Devi Boerema

Op een fel paarsgekleurd kleed zit Sandip Tekam (37) met zijn benen over elkaar. Het is 15.00 uur in de West-Indiase deelstaat Maharashtra en het is te warm om op het land te werken. De schaduw van de neemboom voor zijn huis biedt wat verkoeling. "Ik werk nu vanaf 06.00 uur een paar uur, dan neem ik pauze tussen de middag en werk ik in de avond nog een beetje. Maar de wind is dan eigenlijk al te warm. Het is zo zwaar dit jaar."

In het dorp Ajangaon, waar Sandip woont, is het nu al dagen boven de 40 graden. Indiërs zijn gewend aan warmte. Vooral in de warmere zomermaanden, net voordat de moesson in juni verkoeling brengt, kan het kwik flink oplopen. De meeste mensen passen hun levensstijl zonder veel te klagen erop aan. Maar dat wordt steeds moeilijker, want het is lichamelijk bijna onmogelijk te wennen aan de extreme hitte die nu soms in India heerst, hoezeer je er ook aan gewend bent.

Voor de miljoenen Indiërs die niet kunnen schuilen in goed geïsoleerde huizen met airco is deze hitte dodelijk. Voor boeren op het platteland, zoals Sandip, is het niet mogelijk om het werk voor een paar dagen neer te leggen tijdens een hittegolf.

In deze periode moet het veld klaargemaakt worden voor de rest van het jaar, vertelt Sandip. "Ik moet stenen van het veld opgraven en tillen naar de kar. Soms worden de hoofdpijn, duizeligheid en kramp in mijn benen te veel en moet ik een half uurtje gaan liggen tussendoor."

Er is weinig onderzoek gedaan naar de effecten van hitte op mensen op het Indiase platteland. Volgens Dipak Zade, onderzoeker bij het Centre for Resilience Studies, komt dat doordat er lange tijd werd aangenomen dat hitte vooral een probleem is in de stad, waar mensen dicht op elkaar leven.

Maar door de klimaatverandering wordt het in steeds meer gebieden extreem warm, ook op het platteland. "40 procent van de Indiase bevolking werkt in de landbouw en het meeste werk moet gedaan worden in de zomer, voordat de moesson komt", legt Zade uit.

Flauwvallen en hallucineren

Zade onderzoekt de effecten van hitte op de gezondheid van plattelandsbevolking in Maharashtra. Dit gebied wordt nog niet officieel aangemerkt als probleemzone. Toch meldt 90 procent van de bewoners klachten als hoofdpijn, intens zweten, constante dorst en kramp en zwelling in de benen. Dat komt volgens Dipak doordat het ook langzaam warmer wordt in gebieden waar mensen er minder aan gewend zijn.

"Ik maak mij zorgen," zegt de 33-jarige Rajshree Mokashi. Terwijl ze naast Sandip zit, vertelt ze dat het verschil met een paar jaar geleden goed te merken is. "Het wordt steeds warmer en er is ook steeds minder water. Ik vrees dat het alleen maar moeilijker wordt om hier te wonen."

Dipak ziet ook een kleinere groep met ernstige klachten als flauwvallen en hallucineren. In Maharashtra overleden al 25 mensen door de gevolgen van de hitte. "We hebben nog niet eerder zo'n hoog aantal gehad, zo vroeg in het jaar. Mei is nog niet eens voorbij", zegt hij.

Thuis is ook geen bescherming tegen de hitte. Bijna de helft van de huizen op het platteland heeft een tinnen dak waaronder vrouwen koken op een chula, een soort kookpot op open vuur. De hitte kan daar makkelijk oplopen tot 50 graden.

Toch is Rajshree liever binnen. In de ochtend is het haar taak om water te halen en dat is veel zwaarder in deze hitte: "Ik moet voor elke pot water een kwartier in de rij staan bij de waterput. Dan pomp ik het water op met de handpomp en draag ongeveer vier liter terug naar huis in de brandende zon." Rajshree doet dit vijf keer per dag om genoeg water te hebben voor het hele huishouden.

Volgens onderzoeker Dipak Zade worden vrouwen dubbel blootgesteld aan de gevolgen van extreme hitte. "Ze werken op het land in de zon. En thuis, bij hun gezin, moeten ze koken, zitten ze in slecht geventileerde huizen die geen verkoeling bieden."

Terwijl ze praat, maakt Rajshree een grote kom rijst die op haar schoot ligt schoon. De kippen die straks weer gevoerd moeten worden, lopen om haar heen. Voor vrouwen op het platteland is er nauwelijks tijd voor rust, hoe heet het ook wordt.

Ook in de hoofdstad New Delhi zoeken mensen de schaduw op. Sommigen liggen onder een brug: