Duitsland pakt oud-bondskanselier Schröder aan vanwege banden met Rusland
De Duitse oud-bondskanselier Gerhard Schröder verliest in Duitsland zijn privileges. Ook wil het Europees Parlement hem op de sanctielijst plaatsen. Het zijn reacties op de hoge functies die Schröder heeft bij Russische staatsbedrijven in de olie- en gasindustrie. De voormalig leider van Duitsland weigert die functies neer te leggen.
Voordat Schröder (78) inderdaad op de sanctielijst belandt, moet dat eerst ook nog in de Europese Commissie voorgesteld en aangenomen worden. Als dat gebeurt, kan zijn vermogen binnen de EU worden bevroren.
Zijn aanspraak op een kantoor en personeel bij de Duitse Bondsdag heeft Schröder al verloren. Een voorstel van de Duitse coalitiepartijen, waar ook Schröders eigen SPD toe behoort, is vandaag door de begrotingscommissie aangenomen. Dat zal de Duitse belastingbetalers zo'n 400.000 per jaar schelen.
Het merendeel van zijn zevenkoppige team was de oud-kanselier al kwijt. Sinds het begin van oorlog in Oekraïne zijn de meeste medewerkers zelf vertrokken, niet alleen vanwege Schröders functies in Rusland, maar ook omdat hij te weinig afstand neemt van Poetins koers.
Meer lobbyist dan belangenbehartiger
Om de schijn tegen te gaan dat de stap puur op Schröder gericht is, is het voorstel om een nieuwe wet in te voeren. Die schrijft voor dat een oud-kanselier alleen nog aanspraak maakt op kantoor en personeel, als die daadwerkelijk nog werk levert in het belang van de Duitse staat. Dat doet Schröder niet meer, is het verwijt, want hij is meer lobbyist voor Russische energie dan Duitse belangenbehartiger.
Maar ook bijvoorbeeld oud-kanselier Merkel zou volgens deze wet haar privileges kunnen verliezen, al is dat nu niet aan de orde. Zij heeft op dit moment nog een kantoor met negen medewerkers.
De grootste oppositiefractie, de CDU/CSU, vindt het voorstel van de coalitie niet ver genoeg gaan en wil ook zijn wettelijke pensioen en reisgeld afpakken. Volgens Duitse media heeft de coalitie gekeken of dat kan, en geconcludeerd dat dat in strijd met de wet zou zijn.
Bevriend met Poetin
De stap om Schröder aan te pakken vanwege zijn Russische functies komt niet uit de lucht vallen. Al jaren groeit de kritiek op de banden van de oud-kanselier met de Russische industrie en op zijn persoonlijke vriendschap met Poetin, die jaren teruggaat.
Tekenend is een uitzending van de tv-show Boulevard Bio uit 2002. Daarin spreken de toenmalige bondskanselier Schröder en Poetin, toen twee jaar aan de macht, uitvoerig over de nauwe banden tussen hun twee landen. En over hun persoonlijke vriendschap.
De bondskanselier vertelt dat Poetin zo goed grappen in het Duits vertellen kan. En Poetin looft Schröder om het feit dat hij zo gastvrij was toen de Rus een oud KGB-collega in Duitsland opzocht. Poetin mag 'duzen', oftewel: hij mag 'Gerhard' zeggen, wat heel ongebruikelijk is in het formele Duitsland. Op de vraag of ze vrienden zijn, zegt de Russische president: ja, dat is inderdaad tussen ons zo gegroeid.
Een paar weken voordat Schröder zijn ambt neerlegt, loodst hij de bouw van de Nord Stream-gaspijpleiding door het parlement. Kort erna wordt hij voorzitter van de raad van toezicht van de Russische onderneming die de pijpleiding aanstuurt.
Later komt daar nog het voorzitterschap van de raad van commissarissen van het Russische staatsoliebedrijf Rosneft bij. Kortgeleden is hij ook voorgedragen voor de raad van toezicht van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom, benoemd is hij nog niet.
Schröder heeft zijn kanselierschap in zekere zin verkocht aan een dictator.
Als Poetin in 2018 beëdigd wordt voor een nieuwe, opgerekte termijn als president, staat Schröder vooraan bij de ceremonie. Hij is de tweede die Poetin mag feliciteren, nog voor Poetins eigen premier Medvedev.
"Schröder heeft zijn kanselierschap in zekere zin verkocht aan een dictator", oordeelt politiek wetenschapper Albrecht von Lucke. "En dat is een schande voor de SPD, en voor het hele land."
Sinds de oorlog in Oekraïne heeft de SPD de oud-kanselier gevraagd om zijn functies neer te leggen en uit de partij te stappen, zonder succes. Inmiddels lopen er ook procedures om hem dan maar uit de partij te zetten, maar die zijn ingewikkeld en tijdrovend.
Van Schröder zelf is ondertussen weinig te horen, met uitzondering van een interview in The New York Times in april. Daarin is hij duidelijk. "Ik doe niet aan mea culpa. Dat is niet mijn ding."