Hoogste staat van paraatheid in pro-Russisch republiekje op grondgebied Moldavië

Transnistrië, een pro-Russische afvallige regio in Moldavië, heeft de hoogste staat van paraatheid afgekondigd na een reeks explosies. Het is onduidelijk wie daarvoor verantwoordelijk is. Er wordt gevreesd voor escalatie van de oorlog in Oekraïne, waar Transnistrië aan grenst.

Vandaag zijn er in de streek voor de tweede dag op een rij explosies gemeld. De autoriteiten van Transnistrië hebben daarom het hoogste dreigingsniveau ingesteld "wegens de kans op terroristische aanslagen". Op sociale media gaan foto's rond van auto's die in de file staan om het gebied met amper een half miljoen inwoners te verlaten.

De veiligheidsraad van Moldavië is met spoed bijeengekomen naar aanleiding van de reeks ontploffingen en incidenten. Vanmiddag komt de regering met een verklaring.

Twee zendmasten opgeblazen

Vanmorgen werden al twee explosies gemeld bij de plaats Maiac, op enkele kilometers afstand van de grens met Oekraïne. Volgens de pro-Russische lokale autoriteiten zijn daarbij twee zendmasten opgeblazen. Voor zover bekend raakte niemand bij de ontploffingen gewond. Er is niets gezegd over wie verantwoordelijk is voor de ontploffingen.

Ook is er volgens de Transnistrische autoriteiten een militaire eenheid in de omgeving van Tiraspol aangevallen, de tweede stad van het land en de hoofdstad van Transnistrië.

Gisteren meldden de Moldavische autoriteiten dat onbekende personen 's avonds met een raketwerper hebben geschoten op een overheidsgebouw in Transnistrië. Het doelwit van die aanval was het ministerie van Staatsveiligheid in Tiraspol.

'Terroristen uit Oekraïne'

Het Russische persbureau RIA stelt op basis van anonieme bronnen dat vanuit Oekraïne afkomstige personen achter deze aanval zitten. Het zou gaan om drie mannen die na de aanslag weer naar Oekraïne zijn teruggekeerd.

De regering van Oekraïne ontkent iedere betrokkenheid met de incidenten in Transnistrië

De regering van Moldavië spreekt de zorg uit dat het gaat om een voorwendsel en dat Rusland meer instabiliteit wil creëren. Er wordt gevreesd dat Moskou de incidenten aangrijpt als legitimering voor een militaire operatie tegen het Oost-Europese land. Sinds de Russische invasie van Oekraïne is de vrees voor zo'n scenario groot in Moldavië.

Sluimerend conflict

In Russische media worden de recente gebeurtenissen in Transnistrië door een parlementslid een provocatie genoemd. Leonid Kalasjnikov staat aan het hoofd van de commissie voor relaties met voormalige Sovjetlanden, zoals Moldavië.

"Wat er gebeurt in Transnistrië is een provocatie die bedoeld is om Rusland bij een bredere militaire operatie in de regio te betrekken", wordt hij geciteerd door persbureau Interfax.

Een hooggeplaatste Russische officier zei onlangs publiekelijk dat Rusland het hele zuiden van Oekraïne zou moeten controleren. Dat zou ook de mogelijkheid bieden om contact te maken met Transnistrië, waar volgens hem de rechten van Russen met voeten worden getreden.

Overigens heeft de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken juist gesteld dat Rusland een vreedzame oplossing wil voor de kwestie-Transnistrië. Al dertig jaar speelt daarover een sluimerend conflict tussen Moldavië en Rusland.

Hamer en sikkel

"Het is alsof je in de Sovjet-Unie komt tijdens de Koude Oorlog", zegt Jaap de Hoop Scheffer in Spraakmakers op NPO Radio 1. De voormalige NAVO-secretaris-generaal is in Transnistrië geweest. Op de vlag van het land prijken nog altijd de communistische hamer en sikkel.

Transnistrië verklaarde zich in 1990 eenzijdig onafhankelijk en zwoer trouw aan Moskou, terwijl de Sovjet-Unie uit elkaar viel. Twee jaar later woedde er een burgeroorlog om de grensregio. Moldavische militairen vochten tegen separatisten en Russische huurlingen. In 1992 werd een wapenstilstand getekend, maar het conflict is officieel nooit beëindigd.

Sindsdien zijn er zo'n 1500 à 2000 Russische militairen gestationeerd in Transnistrië. Het Kremlin ziet dat als een vredesmacht, de Moldavische autoriteiten spreken van een bezettingsmacht. Slechts een paar landen erkennen de onafhankelijkheid van de regio.

'Op boodschappenlijst van Poetin'

Moldavië, waar Transnistrië officieel nog steeds bij hoort, is een van de armste landen van Europa. "Het is zeer kwetsbaar en staat uiteindelijk ook op de 'boodschappenlijst' van Poetin als hij het heeft over invloed in wat hij zijn nabije buitenland noemt", zegt De Hoop Scheffer.

Nieuwsuur maakte vorige maand deze reportage over de toenemende zorgen in Moldavië: