Aanvallers uit vorm, keepersprobleem en effectiviteit: Ajax' moeizame spel verklaard
Met vier punten voorsprong op nummer twee PSV en nog maar vijf speelronden te gaan lijkt Ajax op papier hard op weg naar de landstitel. De praktijk leert echter dat Ajax de afgelopen twee maanden geen wedstrijd makkelijk wist te winnen.
De vormdip van Ajax in de eredivisie werd ingezet na de klinkende zege op FC Twente (5-0). Ajax verloor in die periode van Go Ahead Eagles. Tegen achtereenvolgens Willem II (0-1), RKC Waalwijk (3-2), SC Cambuur (2-3), Feyenoord (3-2), FC Groningen (1-3) en Sparta (2-1) werd weliswaar gewonnen, maar van de vanzelfsprekendheid waarmee Ajax voor en vlak na de winterstop de wedstrijden won was niets meer over.
Tussendoor werd de ploeg van de vertrekkende trainer Erik ten Hag uitgeschakeld in de Champions League en verloor het de bekerfinale van PSV. Aan de hand van cijfers gaan we op zoek naar de belangrijkste oorzaken van de haperende Amsterdamse motor.
Keepersprobleem
Het startschot van de moeizame periode van Ajax ging vrijwel hand in hand met de blessure van Remko Pasveer. De 38-jarige doelman had in het begin wat slippertjes, maar toonde zich daarna een betrouwbare vervanger van de eerste doelman Maarten Stekelenburg, die al vroeg in het seizoen moest afhaken met een zware blessure.
André Onana leek Ajax met stille trom te verlaten, maar kreeg door alle blessures de kans om door de voordeur te vertrekken. Onana bleek echter geen schim meer van de spectaculaire keeper die hij was voordat hij met een dopingschorsing aan de kant kwam staan.
Een blik op de cijfers van Pasveer en Onana maakt dat pijnlijk duidelijk. De Kameroense doelman moest in zes duels maar liefst tien tegengoals incasseren, terwijl Pasveer in twintig duels slechts vier keer de bal uit het net moest vissen.
Die tegengoals hoeven natuurlijk niet alleen de schuld van Onana te zijn, maar ook als we verder kijken zien we dat het reddingspercentage van Onana bedroevend is ten opzichte van Pasveer.
Statistiekenbureau Opta berekende dat het verwachte aantal tegengoals bij beide keepers nagenoeg gelijk is. Pasveer heeft dus vooral punten gepakt voor Ajax, terwijl Onana 'onnodig veel' doelpunten heeft doorgelaten.
Ten Hag besloot niet voor niets om de teruggekeerde Maarten Stekelenburg in de bekerfinale tegen PSV direct weer op te stellen. Onana ontbrak in dat duel bij de selectie, volgens Ten Hag vanwege een blessure. De doelman is vanwege privéomstandigheden naar Kameroen vertrokken en werkt daar aan zijn herstel.
Het zal Ten Hag niet slecht uitkomen, want in deze cruciale fase is Ajax gebaat bij rust én een betrouwbare keeper.
Aanvallers uit vorm
De kwetsbaarheid van de verdediging werd vaak als belangrijkste reden aangewezen van de moeizame overwinningen, maar uit de cijfers (buiten die van Onana) blijkt dat juist de achterhoedespelers stabiel presteren.
Daley Blind is daar een goed voorbeeld van. De linksback wordt in het eigen stadion geregeld uitgefloten en door de supporters als kop van Jut gezien. Opvallend genoeg tonen zijn cijfers een genuanceerder beeld. Sterker nog: Blind presteert op het gebied van tackles, gecreëerde kansen en aanvallende passes zelfs beduidend beter dan de eerste 22 duels en zag zijn andere statistieken stabiel blijven.
Ook de vaste middenvelders Edson Álvarez en Ryan Gravenberch laten weinig verval zien als we puur kijken naar de cijfers. De grootste verschillen zijn voorin te noteren, waarin Dusan Tadic, Steven Berghuis en Sébastian Haller niet in goeden doen zijn.
De drie aanvallers weten elkaar sinds midden februari minder goed te vinden en het aanvalsspel oogt stroperig en voorspelbaar. Het drietal gaf elkaar beduidend minder assists en wist ook minder kansen voor elkaar te creëren, zo rekent Opta voor.
Wat dat betreft is de langdurige blessure van Antony een hard gelag voor Ajax, want juist de buitenspeler onderscheidde zich van de rest van de aanval met zijn diepgang, assists en gecreëerde kansen. Met Berghuis op de plek van Antony en Davy Klaassen als aanvallende middenvelder is Ajax er niet op vooruit gegaan.
Gebrek aan effectiviteit
De vormdip van de aanvallers heeft ogenschijnlijk te maken met het gebrek aan effectiviteit de afgelopen twee maanden. Waar de ballen er in de eerste 22 speelronden achter elkaar invlogen, gaat het in de periode daarna een stuk moeizamer. Ondanks dat het aantal schoten omhoog is gegaan, scoort Ajax 0,8 doelpunten minder per duel.
Het gebrek aan effectiviteit is goed terug te zien in de expected goals. Deze statistiek toont het aantal doelpunten dat je van een team logischerwijs kunt verwachten, op basis van de kwaliteit van zijn schietkansen. De expected goals zijn namelijk toegenomen in de laatste zeven eredivisieduels, maar dat leverde een stuk minder doelpunten op.
Voor Ten Hag is het te hopen dat zijn ploeg op al deze vlakken snel verbetering laat zien, want de vraag is hoe vaak Ajax nog kan ontsnappen met het matige spel. Het belooft voor de trainer in ieder geval een spannend slot te worden van zijn laatste weken bij Ajax. Eerste horde van zijn afscheidstournee: NEC.
