Nederland wil nog dit jaar van gas en kolen uit Rusland af

Nederland wil aan het eind van dit jaar volledig af van de inkoop van Russisch gas en Russische kolen. Voor de komende winter worden de gasopslagen zo veel mogelijk gevuld. "We zitten midden in een oorlog en we hebben ingegrepen", licht staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw na afloop van de ministerraad toe.

Vorig jaar heeft het Russische gasbedrijf Gazprom de Nederlandse voorraden te weinig aangevuld. "We hebben natuurlijk allemaal het vermoeden dat Rusland dat [aanvullen, red.] niet deed vanwege de Europese gasafhankelijkheid en de voorgenomen oorlog met Oekraïne." zegt minister Jetten voor Energie.

De prijzen stegen enorm en het kabinet moest compensatieregelingen bedenken. Het kabinet wil dat dit jaar voorkomen.

Oorlogskas van Poetin

De versnelde extra gasinkoop moet voor een groot deel gebeuren door energie- en andere bedrijven. Voor zover die het financiële risico niet aandurven omdat gas nu heel duur is, komt het kabinet met een regeling die het prijsverschil deels compenseert.

"Maar die bedrijven zeggen zelf ook dat zij op willen houden met het spekken van de oorlogskas van Poetin", zegt Jetten. Hij is ervan overtuigd dat het gaat lukken.

Het staatsbedrijf Energie Beheer Nederland (EBN) gaat de gasopslag Bergermeer tot 70 procent van de capaciteit vullen, voor zover de bedrijven dat ondanks de regeling niet doen. De totale kosten zijn afhankelijk van de prijzen op de gasmarkt en worden geraamd op 623 miljoen euro.

Die worden via een heffing op gas weer 'terugverdiend'. Deze rekening komt in eerste instantie bij bedrijven terecht. Maar het kan zijn dat die de rekening deels doorschuiven via hun prijzen naar de consument, zegt Vijlbrief.

De rekening bij gasverbruikers neerleggen is "principieel onjuist", zegt Hans Grünfeld, directeur van de branchevereniging van grootverbruikers. "Gasverbruikers maken geen gebruik van de opslag. Dat zijn de leveranciers. Verbruikers weten niet en hebben geen invloed op waar het gas vandaan komt."

Ook vraagt Grünfeld zich af of bedrijven met langlopende contracten met Rusland nu gedwongen worden deze te verbreken. "Dat is nogal wat. Het is een zeer ambitieus doel en zeker gelet op de vele vragen maak ik me wel zorgen dat het de huidige problemen zeer kan verergeren."

Gasterminals

Ook kan er meer lng (vloeibaar gas) worden geïmporteerd. Dat wordt opgeslagen in gasterminals in Rotterdam en Eemshaven. Energiebesparing en verduurzaming moeten ook bijdragen om de import uit Rusland te kunnen vervangen.

Voor kolen houdt de import voor de hele Europese Unie al op 11 augustus op. Dat is afgesproken in het vijfde EU-sanctiepakket in verband met de Russisch inval in Oekraïne. De afbouw van de inkoop van Russische olie moet nog in EU-verband worden geregeld, maar ook daar streeft het kabinet naar een stop aan het eind van het jaar.

Jetten: "Andere Europese landen moeten ook de mogelijkheid hebben om het af te bouwen, maar uiteindelijk streven we naar een verbod op alle energie uit Rusland."