Offensief Donbas begonnen, maar wat kunnen de Russen?

De strijd om de Donbas in Oost-Oekraïne is nu echt begonnen. De slag om de regio werd verwacht sinds de Russen zich terugtrokken uit de omgeving rond de hoofdstad Kiev.

"De Russen zeiden na hun mislukte operatie in Kiev al dat ze hun doelen hebben bijgesteld", zegt Oost-Europa-deskundige van Instituut Clingendael Bob Deen. "Een van die doelen is het bevrijden van de Donbas, zoals ze dat zelf noemen."

Weinig is er nog bekend over dat nieuwe offensief, maar dat is gebruikelijk in de beginfase van dergelijke operaties, zegt Frans Osinga, hoogleraar Oorlogsstudies in Leiden en verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie.

"De afgelopen dagen zagen we al gevechten en kleine tegenaanvallen van Oekraïense zijde rond Izjoem. De berichten nu zijn dat er over een heel breed front van 300 tot 400 kilometer aanvallen zijn van de Russen." Die aanvallen dwingen, samen met luchtaanvallen en raketbeschietingen op logistieke punten, de Oekraïners om de verdediging breed in stand te houden. Het Russische ministerie van Defensie zegt dat er afgelopen nacht 1260 doelen door heel Oekraïne zijn geraakt met artilleriebeschietingen.

De Verenigde Staten melden dat er 76 tactische bataljons van de Russen in het zuidoosten van Oekraïne zijn gestationeerd.

"Elk bataljon bestaat uit enorme aantallen tanks, pantservoertuigen en artillerie", zegt Osinga. "En ongeveer 800 tot 1000 soldaten." Hij denkt dat het Russische leger nu beter georganiseerd is, onder generaal Dvornikov, die bekendstaat als zeer meedogenloos, als algeheel leider van de operatie. "Dat ze nu al beginnen met het offensief suggereert dat ze in staat zijn geweest om een goede organisatie op te zetten."

Langzaam doordrukken

Dat betekent volgens Osinga niet dat we moeten uitgaan van een allesbeslissende veldslag. Hij denkt dat de Russen langzaam willen doordrukken. "Waarschijnlijk moeten we rekenen op grote artilleriebarrages om de voorste linie van de Oekraïners grote verliezen toe te brengen, om uiteindelijk als een soort stoomwals de 20.000 tot 30.000 Oekraïense troepen te verslaan."

De huidige situatie in Oost-Oekraïne:

Of de Russen de Donbas kunnen innemen, is volgens Osinga nog de vraag. "Ze hebben nog steeds logistieke problemen om deze oorlog voort te zetten. Er moeten over grote afstanden grote munitievoorraden, tanks en pantserwagens vervoerd worden."

En daarbij hebben de Russen ook problemen met het moreel onder de manschappen. Zo zijn er Russen die deserteren. "Dus de troepen in al die bataljons zijn niet van dezelfde kwaliteit."

'Oekraïne gedwongen om te verdedigen'

Dat betekent niet dat Oekraïne kan standhouden. "Dat land lijdt ook verliezen en het is maar de vraag of het die kan aanvullen. Ook is het de vraag in hoeverre het Westen op tijd is met het aanvullen van artilleriestukken en drones en dergelijke."

Doordat de Oekraïners nu een brede frontlijn moet verdedigen, wordt het hun moeilijk gemaakt om de Russische aanvoerlijn te doorbreken. "Dat deed Oekraïne toen heel erg slim", zegt Osinga. "Dat wordt ze nu wel lastig gemaakt."

Aan de andere kant zagen de Oekraïners deze slag wel aankomen. "Ze hebben zich behoorlijk ingegraven." Dat zei ook president Zelensky gisteravond nog: "Het maakt niet uit hoeveel Russische troepen daarheen gaan, wij zullen vechten. We zullen onszelf verdedigen."

Dit zijn beelden van de beschietingen in Donbas die gisteren zijn begonnen:

De datum van 9 mei die Poetin voor ogen zou hebben als einddatum voor de oorlog is al dichtbij. Op die dag in 1945 voltooide de Sovjet-Unie de overwinning op nazi-Duitsland. Omdat Rusland Oekraïne wil 'denazificeren' is het een symbolische einddatum.

Clingendael-deskundige Deen zei in Nieuwsuur dat de Russen een aantal opties hebben. "Misschien willen ze inbinden en een soort bestand tekenen met Oekraïne. Want als Poetin een landbrug heeft naar de Krim en een deel van de Donbas heeft bevrijd, kan hij de overwinning uitroepen."

Een andere optie is doorvechten na 9 mei, om de Oekraïense strijdkrachten verder te verzwakken en de Donbas in te nemen, aldus Deen. En als laatste is er een zwart scenario met nog veel meer burgerdoden om Oekraïne op de knieën te dwingen. "Dan gaan we een bloedige tijd tegemoet."

Dit is de Donbas in Oost-Oekraïne, waar nu alle ogen op gericht zijn: