Wie is de Algerijn die 20 jaar zonder proces gevangen zat in Guantánamo Bay?
Na 20 jaar gevangenschap is de 48-jarige Algerijn Sufyian Barhoumi vrijgelaten uit het omstreden militaire detentiekamp Guantánamo Bay. Barhoumi zat sinds 2002 vast in de militaire gevangenis op Cuba, waar het Amerikaanse recht niet geldt. Een rechtszaak tegen de Algerijn is er in al die jaren nooit geweest. Wie is deze man, en hoe kan het dat hij al die jaren zonder veroordeling vastzat?
Barhoumi groeide op in Algerije, en woonde een aantal jaren als boer en straatverkoper in Spanje, Frankrijk en Engeland, schrijft het Center for Constitutional Rights (CCR), dat meerdere gevangenen in Guantánamo Bay bijstaat. In 2002 werd hij opgepakt bij een huisinval in de Pakistaanse stad Faisalabad, omdat hij banden zou hebben met de Palestijnse terreurverdachte Abu Zubaydah. Zubaydah zit nog steeds vast in Guantánamo Bay, ook tegen hem is nooit een proces gestart.
Behalve van banden met Zubaydah, verdacht de VS Barhoumi er ook van een bommenmaker te zijn. Hij zou anderen vanuit een onderduikadres in Pakistan hebben geleerd hoe ze bommen konden maken. Maar zes jaar na zijn gevangenneming, in 2008, zijn alle aanklachten tegen Barhoumi door de VS ingetrokken.
Toch duurde het daarna nog acht jaar totdat onder de regering van Obama werd besloten om Barhoumi terug te brengen naar zijn geboorteland Algerije. Dat besluit viel in 2016, vlak voordat president Trump aan de macht kwam. Die schortte de vrijlating van gevangenen zoals Barhoumi echter weer op; in de vier jaar dat Trump president was, is er één persoon uit Guantánamo vrijgelaten. Ter vergelijking: onder Biden zijn er na ruim een jaar al drie gedetineerden uit het detentiekamp op Cuba vertrokken.
Voor Barhoumi betekende dit dat hij nog meer dan vijf jaar langer vastzat. Toen hij eind 2016 hoorde dat hij voorlopig nog niet werd vrijgelaten, zou hij hebben gezegd dat "God bepaalt wanneer ik deze plek verlaat".
Het Amerikaanse ministerie van Defensie gaat in een persverklaring niet in op de vertraagde vrijlating van Barhoumi. Volgens het CRR waren er "bureaucratische problemen" waardoor hij in de jaren dat Trump president was niet kon worden vrijgelaten uit het detentiekamp.
"Onze regering is Sufyian en zijn moeder jaren van zijn leven verschuldigd", zei zijn advocaat Shayana Kadidal in een persverklaring van het CRR. "Ik ben dolblij dat hij weer thuis bij zijn familie kan zijn."
37 gedetineerden
Barhoumi is één van de bijna 800 gevangenen die in de jaren na 9/11 hebben vastgezeten in Guantánamo Bay. De meesten kwamen uit Afghanistan, Saudi-Arabië en Jemen. De gang van zaken op de Amerikaanse marinebasis wordt al langer bekritiseerd door mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch, onder meer vanwege de martelpraktijken die er door de CIA zijn toegepast.
Er zitten nog 37 mensen vast in het gevangeniskamp, twee van hen zijn veroordeeld voor oorlogsmisdaden.
"Guantánamo is ontmenselijking. Het is een zwart gat in de Amerikaanse geschiedenis en het internationale recht", zei een oud-gevangene uit Jemen eerder tegen Nieuwsuur. Bekijk hieronder een reportage over het militaire detentiekamp op Cuba:
