Spoedcursus td: minimaal hbo-denkniveau, strategisch aangelegd, gek op spelletjes
"Ik heb mensen gezien... Die zaten vijf jaar bij een topclub en ik moest er twee dagen van bijkomen hoe dom ze waren."
Nee, de functie van technisch directeur bij een voetbalclub is niet voor iedereen weggelegd. Dat blijkt maar weer uit deze woorden van zaakwaarnemer Rob Jansen, die zo ongeveer bij elke Europese topclub wel aan de onderhandelingstafel heeft gezeten.
Afgelopen week werd bekend dat Klaas-Jan Huntelaar bij Ajax wordt toegevoegd aan de technische organisatie. De oud-spits, die van de zomer is gestopt, heeft ambities als technisch directeur en mag het pad naar die functie in Amsterdam gaan ontdekken.
FC Utrecht-aanvoerder Willem Janssen stopt na dit seizoen als speler en wordt technisch manager bij VVV-Venlo, de club waar het voor de 35-jarige Limburger allemaal begon.
Flinke klus
Van het veld naar het bureau en van de kleedkamer naar de vergadering. Daar moet je je flink op voorbereiden, vertellen ervaringsdeskundigen. "Als speler wordt alles voor je geregeld. Nu ben jij diegene die alles moet regelen", waarschuwt AZ-directeur Max Huiberts.
Er zijn verschillende wegen die naar het vak van 'td' leiden. Je hebt de geleidelijke weg, zoals Huiberts die heeft bewandeld, - daarover later meer - of de snellere route, zoals de 39-jarige Mark-Jan Fledderus.
Hij werd op z'n 35ste technisch manager bij Heracles Almelo, een paar maanden nadat hij als voetballer is gestopt. Toch was hij eigenlijk al veel langer bezig met zo'n functie.
Schaken, Risk en poker
"Toen ik jong was, vond ik strategische spelletjes altijd al boeiend. Ik heb op schaken gezeten, vond Risk en poker leuk", vertelt Fledderus, die als speler zijn studie commerciële economie op de Johan Cruyff University afrondt.
"Toen ik bij FC Groningen speelde, was ik gek genoeg al meer benieuwd naar de keuzes die Henk Veldmate (destijds manager technische zaken, red.) maakte, dan naar de beweegredenen achter de opstelling van Ron Jans (de toenmalig trainer, red.)."
In zijn nadagen als voetballer bij Heracles Almelo liep Fledderus al mee met Nico-Jan Hoogma, de technische man van toen. Hij bekeek beleidsdocumenten, leerde meer over de organisatiestructuur. Toen zijn carrière er echt op zat, werd het meelopen serieuzer.
Fledderus ging Hoogma ondersteunen, totdat diegene de kans krijgt om bij de KNVB aan de slag te gaan en Fledderus eerder dan verwacht voor de leeuwen werd gegooid in Almelo.
"Toen ik met Nico-Jan meeliep, dacht ik vaak: ah joh, dat is best wel te doen. Maar als je dan zelf de verantwoordelijkheid moet dragen, is het toch ineens anders."
Om een goed beeld te krijgen wat er allemaal gebeurt rondom een club, ging Fledderus met alles en iedereen bij Heracles in gesprek. Van de spelers via de afdeling wedstrijdtickets naar de afdeling commercie. Hij volgde opleidingen bij de KNVB. En liep in de praktijk tegen lastige zaken aan.
De zogenaamde slechtnieuwsgesprekken. "Zat ik daar aan tafel met doelman Bram Castro, een jongen waarmee ikzelf drie jaar lang de kleedkamer had gedeeld. Hij was achter mij de tweede aanvoerder."
"Ik had het gevoel dat het voor de club beter was om met een jongere doelman door te gaan. Dus dat moest ik hem gaan vertellen. Da's best lastig. Dat was een harde, maar goede leerschool."
Huiberts leert van Van Geel, Brands en Stewart
Toen Max Huiberts in 2015 de nieuwe directeur voetbalzaken van AZ werd, was dat eigenlijk niet meer dan logisch. De sierlijke vleugelaanvaller van weleer werkte namelijk al veertien jaar lang in andere functies bij de Alkmaarse club.
"Ik kreeg ooit van Martin van Geel het advies om jeugdtrainer te worden. Vervolgens ben ik vijf jaar scout geweest, waarin ik veel samenwerkte met Marcel Brands en daarna ben ik vijf jaar lang technisch coördinator geweest, waarbij ik mee kon lopen met Earnest Stewart."
"Wat dat betreft kon ik geen betere opleiding wensen", vertelt Huiberts over zijn voorgangers bij AZ.
Veel werkzaamheden van zijn huidige functie spreken hem van kinds af aan al aan. "Ik kom uit een ondernemersgezin en ging vroeger met mijn vader mee die in de sales zat. Naar klanten toe als hij zijn waar moest verkopen", licht Huiberts toe.
"Als voetballer had ik mijn eigen brasserie in Zwolle. Natuurlijk lag mijn focus toen op het veld, maar ik keek daar wel zijdelings mee hoe het werd geleid. Ik had de horecazaak gekocht met het oog op het leven na mijn carrière, maar uiteindelijk heb ik hem verkocht."
Je kunt er dus op meerdere manieren komen, maar het belangrijkste van het technisch directeurschap is toch wel dat je het goed van iemand afkijkt. "Meelopen, meelopen en nog eens meelopen", stelt Jansen.
Als zaakwaarnemer maakte hij de carrière van Marc Overmars (de voormalig Ajax-directeur die weg is na grensoverschrijdend gedrag) als voetballer en directeur van dichtbij mee.
"Je moet onderin beginnen om het vak te kunnen begrijpen. Overmars leerde het bij Go Ahead Eagles, John de Jong begon bij PSV in de scouting. Je moet wandelend het vak in komen. En hoe groter de club, hoe ingewikkelder het vak", aldus Jansen.
Interessant spel
Dat het een complexe baan is, bevestigt ook Fledderus. "Neem een transfer. Dan heb je te maken met superveel regeltjes. En allerlei partijen waar je rekening mee moet houden. Speler, familie, zaakwaarnemer, tussenpersonen, de club, stakeholders, de rvc en noem maar op. Ik vind het heel interessant om dat spel te leren begrijpen."
Er is meer dan dat. "Wie moet je voor je winnen om een speler bij te laten tekenen? Hoe onderhoud je een goede relatie met je hoofdtrainer? Hoe informeer je de rest van de club?"
"Je wil mensen vrijheid geven, maar je moet ook controleren of ze wel de goede richting opgaan. Ik denk dat je voor deze baan minimaal hbo-denkniveau nodig hebt", concludeert Fledderus dan ook.
'Goede speler nog geen goede directeur'
"Het is veel meer dan alleen het aan- en verkoopbeleid. Je bent verantwoordelijk voor de hele voetbaltak. Dus je geeft leiding aan de eerste selectie, aan de opleiding, aan de scouting, ga zo maar door."
"Daar kan ik nog enorm in groeien, denk ik, en daarom heb ik ook een opleiding gevolgd bij de KNVB. Ze zeggen vaak dat een goede speler nog geen goede trainer is. Nou, een goede speler is ook zeker nog geen goede technisch directeur."
Daar waar voor een speler de werkdag er na een training soms al vanaf een uurtje of 14.00 opzit, is dat bij een td wel anders. Dat werk is nooit klaar. "Je bent er 24/7 mee bezig, want het laat je niet los", weet Huiberts.
En dat heeft thuis ook invloed. "Toen ik deze functie kreeg, heb ik het goed besproken met mijn gezin", licht Huiberts toe. "Ik heb ze gezegd dat we niet vaak meer met z'n viertjes op vakantie zouden kunnen gaan."
"Gelukkig heb ik een lieve familie. Ze vertelden dat als ik gelukkig zou worden van deze baan, dat zij dan ook zouden zijn. Maar het is een factor die je niet moet onderschatten."
De vrije uurtjes doorbrengen op de golfbaan of in de sportschool zit er niet meer in voor Huiberts. "Maar de voldoening die ertegenover staat als we met AZ iets behalen, maakt 't het allemaal waard", zegt hij vol overgave.
Zijn belangrijkste advies voor de aspirant-directeuren Huntelaar en Janssen? "Altijd met iedereen communiceren. Durf het te zeggen als dingen niet goed gaan en wacht niet totdat het fout gaat."
Fledderus gaat Janssen advies geven onder het genot van een bakkie koffie. "Ik heb hem aangeboden om een keer samen te sparren, omdat ik weet waar hij tegenaan gaat lopen. Dat vond hij leuk, dus dat gaan we binnenkort doen."
