Hogere kosten voor bedrijven, maar wie draait ervoor op?

Iedereen wordt "een stukje armer", is de boodschap van Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), aan Nederland. De centrale bank verwacht dit jaar een inflatie van 6,7 procent, het hoogste percentage sinds 1981 en ruim een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. 6,7 procent inflatie is ook een stuk hoger dan de raming van het CPB van nog maar een week geleden, die op 5.2 procent uitkwam.

"Voor bedrijven zal het vooral betekenen dat ze met kostenstijgingen geconfronteerd worden", aldus Knot. Vooral in de chemische industrie, de glastuinbouw, de voedingsmiddelenindustrie, de veeteelt en de pluimveesector zal de inflatie hard aankomen, blijkt uit een analyse van ABN AMRO.

Maar wie gaat hiervoor opdraaien, de producent, de afnemer of de klant? In verschillende sectoren wordt hier stevig over onderhandeld.

'Leghennen eerder geslacht'

"Eierboeren brengen hun leghennen eerder naar de slacht omdat de voerprijzen te hard zijn gestegen om ze in leven te houden", zegt Bart-Jan Oplaat, voorzitter van de Bond van Pluimveehouders. Hierdoor lopen ze Pasen mis, voor pluimveehouders normaal de meest winstgevende tijd van het jaar, aldus de sectorbond.

Stijgende kosten worden deels gecompenseerd, zo staat in de meeste contracten in de sector. "Maar dan gaat het om fluctuaties van 5 procent. We hebben nu te maken met 30 procent verhoging van voerkosten."

Ook in de papierindustrie stijgen de prijzen snel, zegt Corneel Lambregts van branchevereniging Koninklijke VNP: "We hebben te maken met een verdubbeling van onze kosten. Dat zit hem vooral in energie. Ooit was dat 10 procent van onze kosten, nu is dat 50 procent." Bij een enkele producent heeft dit al tot een tijdelijke productiestop geleid.

En ook de levensmiddelenindustrie worstelt met de hogere kosten van energie en grondstoffen. "Wij worden dagelijks geconfronteerd met verdere prijsverhogingen in logistiek, verpakkingen en grondstoffen", aldus Maarten Elsinga, ceo van Zwanenberg Food Group. Recent kondigde de fabrikant van onder meer knakworsten en soep aan dat een van de vijf vestigingen dichtgaat om kosten te besparen.

"De prijsverhogingen kunnen wij als bedrijf niet dragen en daarom voeren wij opnieuw gesprekken met afnemers om dan toch maar de prijzen te verhogen."

Stevige onderhandelingen

Albert Heijn zegt de contractprijs van eieren te hebben verhoogd maar noemt geen bedrag. Jumbo betaalt afnemers inmiddels 0,9 cent meer per ei. Dit compenseert de toegenomen kosten voor de pluimveehouders, zegt Rabobank, waar de meeste pluimveehouders bij zijn aangesloten. Maar voor deze beroepsgroep is dit niet voldoende.

"Wellicht is dit goed genoeg voor de stijgingen die er tot nu toe zijn geweest", reageert de Bond van Pluimveehouders. "Maar we staan nu pas aan het begin. Als het zo doorgaat, verdubbelen onze kosten de komende drie maanden weer. Dan vallen boeren om."

Daar komt bij dat de verhoging van de contractprijs enkel geldt voor de eieren die worden verkocht in supermarkten. Ongeveer de helft van de eieren wordt volgens Rabobank geleverd aan de industrie, en daar is nog geen hogere vergoeding per ei uit de onderhandelingen gekomen.

Of betaalt de consument?

Helemaal aan het eind van de keten zit de consument. Als afnemers zoals supermarkten hogere kosten betalen, kunnen ze die voor eigen rekening nemen of de klant meer laten betalen.

"Als hun inkoopkosten zo erg stijgen dat hun winstmarge in gedrang komt, is dat een belangrijke drijfveer om die kosten door te berekenen naar de consument." Gezien de felle concurrentie in de supermarktbranche verwacht Geijer niet dat deze doorberekening onredelijk zal zijn.

In de winkel is die doorberekening al overal zichtbaar. In februari waren brood en granen volgens het CBS 4 procent duurder dan een jaar eerder. Voor eieren geldt een prijsstijging van ruim 5 procent. "Een bovengemiddelde prijsstijging", zegt Geijer. "En dat nog zonder de ontwikkelingen in Oekraïne."