Vermindering uitstoot broeikasgassen stokt, Urgenda-doel niet gehaald

De vermindering van de uitstoot van broeikasgassen heeft in 2021 niet doorgezet, melden het CBS en het RIVM in een eerste raming. Door de hogere uitstoot vorig jaar komt de reductie ten opzichte van 1990 uit op 23,9 procent. Dat is onder de Urgenda-doelstelling van minimaal 25 procent.

Het CBS zegt dat het doel voor vorig jaar onder meer niet is gehaald door de relatief koude eerste maanden van 2021 in vergelijking met een jaar eerder. Er werd meer aardgas verbruikt in bebouwde gebieden. De uitstoot steeg daar met 10 procent. Ook in de landbouw lag de uitstoot van broeikasgassen hoger, met 2 procent. In de elektriciteitssector was eveneens sprake van een stijging. In de mobiliteitssector en in de industrie bleef de uitstoot ongeveer gelijk.

Vorige maand werd nog bekend dat het klimaatdoel, dat werd bekrachtigd door de rechter, in 2020 wel werd gehaald. Directeur van Urgenda Marjan Minnesma is niet verrast dat dat dit jaar anders is: "Dat in 2020 de norm wel werd gehaald was een toevalstreffer. Het was een relatief warm jaar, waardoor bedrijven en huishouden minder verwarming nodig hadden en ook corona speelde mee. Structureel moet er nog veel veranderen."

Plannen om energie te besparen

De Hoge Raad bepaalde eind 2019 in een door Urgenda aangespannen zaak dat de uitstoot met ten minste 25 procent moet zijn verminderd. Urgenda stapt niet meteen naar de rechter om via een dwangsom te eisen dat de regering zich aan de doelstelling houdt.

Directeur Marjan Minnesma wil eerst met de verantwoordelijke ministers om tafel om te kijken of zij met in haar ogen geloofwaardige oplossingen en plannen komen. "Er is door de regering heel veel geld vrijgemaakt voor uitstootvermindering, er zijn veel plannen, maar ik zie nog weinig concrete stappen. Die moeten nu wel genomen worden."

Concrete stappen kunnen volgens Minnesma bijvoorbeeld worden genomen door strenger te handhaven op de plicht voor bedrijven om energiebesparende maatregelen te nemen, door subsidies voor het aanleggen van zonnepanelen weer te verruimen en goed in te spelen op de wil die er nu is om te verduurzamen. "Dat is het enige positieve aan de oorlog in Oekraïne, dat ik zie dat er overal plannen ontstaan om energie te besparen. Daar moet de regering iets mee doen."

Snelheid is belangrijk

Dat regeringen nu manieren zoeken om versneld van Russisch aardgas af te komen, kan er ook toe leiden dat er tijdelijk weer op fossiele brandstoffen wordt teruggevallen, met meer uitstoot tot gevolg. Op de vraag of Minnesma dat acceptabel vindt, volgt een resoluut nee. "We hoeven niet terug te vallen op steenkool. Met energiebesparingen kunnen we die 15 procent Russisch gas ook vervangen."

In de Klimaatwet is vastgelegd dat de afname in 2030 49 procent moet zijn ten opzichte van 1990. Het kabinet wil dat nog verhogen tot 55 procent. Maar als de uitstoot in dit tempo wordt verminderd, wordt dat doel bij lange na niet gehaald, zegt Minnesma: "Snelheid is belangrijk. We hebben nog acht jaar. Als we jarenlang rond die 25 procent vermindering blijven hangen, dan kun je natuurlijk zelf ook bedenken dat er in 2030 niet 55 procent minder wordt uitgestoten. We sluiten onze ogen hiervoor."