Europese Centrale Bank gaat veel minder leningen opkopen, rente wellicht omhoog

De ECB in Frankfurt gaat de komende maanden fors minder staatsleningen en andere obligaties opkopen, in de poging om de hoge inflatie te beteugelen. Vanaf juli stopt de ECB mogelijk helemaal met het omstreden opkoopprogramma, afhankelijk van de ontwikkeling van de inflatie.

Critici vinden al langer dat de ECB moet stoppen met de opkoopprogramma's, omdat daarmee jaarlijks honderden miljarden euro's aan goedkoop geld in de economie worden gepompt, waardoor de inflatie juist verder wordt aangewakkerd.

De president van De Nederlandsche Bank, Klaas Knot, die deel uitmaakt van het bestuur van de ECB, zei vorige maand al dat de centrale bank zo snel mogelijk moet stoppen met het opkopen. "Wij hebben momenteel nog onze voet op het gaspedaal", zei Knot toen. "Dat is alleen maar olie op het vuur."

De inflatie is hoger dan de ECB eerder had verwacht en fors hoger dan de officiële doelstelling van 2 procent. Afgelopen februari stegen de prijzen in de eurolanden met 5,8 procent. Op korte termijn zal de inflatie nog verder omhooggaan om daarna weer te zakken, verwacht de centrale bank. Maar de onzekerheid is groot.

"De oorlog in Oekraïne vormt een substantieel risico, vooral voor de energieprijzen," zei ECB-president Lagarde. De hogere energieprijzen zouden ook de inflatie op langere termijn kunnen opstuwen, als ook de lonen verder stijgen en er krapte ontstaat.

Geen recessie verwacht

De rente blijft ongemoeid, maar die gaat mogelijk eerder omhoog dan aanvankelijk was aangekondigd. De ECB houdt de mogelijkheid open om vanaf juli te beginnen met het geleidelijk verhogen van de rente. Voorwaarde is wel dat de centrale bank dan "enige tijd" helemaal gestopt is met het opkoopprogramma. Hoe lang dat is wilde Lagarde niet zeggen. "Dat kan een week later zijn, maar ook maanden later."

De laatste keer dat de ECB de rente verhoogde was in juli 2011. Daarna is de rente in stapjes alleen maar omlaag gegaan, tot onder de nul procent. Het belangrijkste tarief, de rente die banken betalen om hun geld bij de ECB te stallen, staat al sinds september 2019 een half procent in de min.

De oorlog in Oekraïne zal een negatieve impact hebben op de economische groei, denkt de ECB. "Voortdurende hoge energiekosten, in combinatie met een verlies aan vertrouwen, zouden consumptie en investeringen kunnen verminderen."

Maar de centrale bank denkt niet dat we in een recessie komen. Voor heel 2022 verwacht de ECB een groei van 3,7 procent.