Economie groter dan voor corona, maar er blijven nog genoeg uitdagingen
Na twee jaar corona is de economie weer groter dan voor het begin van de coronacrisis, bleek vandaag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Tegenover de ongekende economische krimp van 3,8 procent in 2020 kwam een groei van 4,8 procent in 2021 te staan. Wat is er in de tussentijd in de economie veranderd? En welke uitdagingen staan ons nog te wachten?
In de grafiek hieronder kun je zien dat de economie in 2021 groter uitkwam dan voor de coronacrisis:
Ester Barendregt, hoofd RaboResearch Nederland, was vanmorgen positief verrast door de cijfers. "We wisten dat de economie goed herstelt van corona en dat de impact van de lockdowns steeds kleiner werd. Dus het is verklaarbaar, maar nog steeds goed om bij stil te staan."
De krimp door corona hebben we goedgemaakt, maar dat betekent niet dat de coronacrisis geen effect heeft gehad op de omvang van de economie. "Zonder corona hadden we natuurlijk op een veel hoger niveau gezeten", zei Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS vanmorgen in een toelichting op de cijfers. "Welk niveau precies, dat zullen we nooit weten."
Vooral groei door export
Daarnaast zijn economische groeicijfers gemiddelden: niet overal in de economie ging het even goed. "De export heeft daar heel erg sterk aan bijgedragen", zegt Van Mulligen over de groei. "Ook de consumptie en de investeringen groeiden, maar die zitten allebei nog onder het precorona-niveau. Dus wat dat betreft is het herstel nog niet overal even goed terug te zien."
Ook tussen sectoren ziet Van Mulligen verschillen. In bijvoorbeeld de industrie, de handel en de ict ging het goed. Maar de horeca, cultuur en recreatie zitten nog lang niet op het oude niveau. "Je ziet heel duidelijk dat sectoren waar fysiek contact tussen mensen eigenlijk onontkomelijk is - de sectoren die heel erg hebben geleden - nog lang niet terug zijn op het precorona-niveau. Daar overheersen op dit moment nog de problemen."
Crisis heeft trends versterkt
De omvang van de economie is groter dan die was, maar ondertussen zijn er wel dingen veranderd in de economie, zegt Barendregt. "Deze crisis heeft sommige trends die al aan de gang waren, versterkt. Digitalisering, bijvoorbeeld. Huishoudens zijn veel meer digitaal gaan consumeren en mensen zullen dat ook blijven doen."
Zoals deze ondernemer, die zijn bedrijfsvoering in coronatijd heeft veranderd:
Met het herstel van de economie zijn ook de prijzen gestegen. Dat gebeurde niet alleen in Nederland. Wereldwijd zijn er knelpunten in de toeleveringsketens en de energieprijzen zijn enorm gestegen.
Nederland heeft daar ook mee te maken, blijkt uit andere cijfers van het CBS. In januari vond 57 procent van de consumenten dat de prijzen in het afgelopen jaar sterk zijn gestegen, bleek uit de meting van het consumentenvertrouwen.
"Stijgende prijzen betekent dat mensen minder kunnen kopen en dat betekent weer minder omzet voor bedrijven", zegt Barendregt. "Als dat het vertrouwen aantast kan het er ook toe leiden dat mensen de hand op de knip houden." In januari verslechterde het consumentenvertrouwen voor de vierde maand op rij.
Arbeid, materialen of grondstoffen
Ook al is de diepe krimp ingehaald, uitdagingen voor de komende tijd zijn er nog genoeg. Naast de oplopende inflatie is dat het gierende personeelstekort, zegt Barendregt. Eerder vandaag werd al bekend dat het aantal vacatures naar recordhoogtes is gestegen: 387.000 vacatures stonden eind december open.
Het risico is dat het werk dat gedaan moet worden, niet meer gedaan kan worden. "In de industrie hebben de bedrijven goedgevulde orderportefeuilles, maar als je niet kan leveren omdat je een tekort hebt aan arbeid, materialen of grondstoffen dan kan dat een rem gaan zetten op de groei", zegt Barendregt.
