De onderhandse service, een wapen waar nog steeds een taboe op rust
Het is misschien wel de meest controversiële slag in de tennissport. Een slag die al decennialang voor discussie, applaus, ruzie en boze en lachende gezichten zorgt. Welkom in de wereld van de onderhandse service.
Een week geleden. We zijn amper vijf minuten onderweg als Nick Kyrgios in zijn eersterondepartij op de Australian Open een onderhandse service door zijn benen slaat. De flamboyante Australiër verrast zijn tegenstander en wint het punt.
Kyrgios zoekt direct contact met het dan al uitzinnige publiek. Zijn tegenstander Liam Broady vindt het allemaal best. Twee dagen later doet Kyrgios hetzelfde, dit keer tegen titelfavoriet Daniil Medvedev. Hij wint en verliest er een punt mee. Hoe dan ook: het is entertainment van de bovenste plank.
Bekijk via onderstaande tweet de bijzondere onderhandse service van Nick Kyrgios op de Australian Open:
Maar het kan ook anders. Andy Murray krijgt vorig jaar oktober in Indian Wells de hoon van het Amerikaanse publiek over zich heen als hij zijn tegenstander met een onderhandse service op het verkeerde been zet.
De fans zien het als iets onsportiefs. De keuze van Murray valt op dat moment juist te begrijpen, aangezien zijn opponent op het moment van serveren ver achter de baseline staat.
De Schot heeft na afloop dan ook weinig begrip voor de verongelijkte reacties. "Als spelers zes of zeven meter achter de baseline gaan staan, is het een volledig legitieme tactiek om een onderhandse service te gebruiken. We doen het niet om iemand voor gek te zetten."
Kyrgios, Boeblik en Haase een van de aanjagers
Eén ding is zeker. De onderhandse service begint een vertrouwd gezicht in het hedendaagse proftennis te worden. Dat is vooral te danken als spelers zoals Kyrgios en de Kazach Alexander Boeblik, die de opvallende opslag al een aantal jaar in hun partijen gebruiken.
Maar ook Medvedev, de huidige nummer twee van de wereld, en Robin Haase deinzen er niet voor terug om zo nu en dan een onderhandse service te gebruiken. Het heeft ervoor gezorgd dat de slag steeds meer een geaccepteerd en gebruikt middel is.
Haase deed het in 2020 zelfs een keer op matchpoint in een zware Davis Cup-partij, en met succes.
Hoe anders was het in bijvoorbeeld de jaren tachtig en negentig, toen de onderhandse service nog als een heuse taboe werd beschouwd.
Denk alleen al aan het ongeloof op de Franse tribunes na de onderhandse service van de toen 17-jarige Michael Chang tegen Ivan Lendl op Roland Garros in 1989 of de uitgefloten Martina Hingis, die in 1999 uit frustratie twee keer een onderhandse service sloeg in de finale tegen Steffi Graf.
Het zijn memorabele momenten in de tennishistorie. Maar wat maakt het dat de onderhandse service voor zoveel opschudding zorgt?
Teken van zwakte
"Een onderhandse service werd vroeger door de spelers en het publiek vooral als teken van zwakte gezien. Dat deed je gewoon niet, het was 'not done'", vertelt oud-speelster en tenniscommentator Marcella Mesker, die in de jaren zeventig en tachtig in het profcircuit actief was.
"Ik heb er als speelster nooit mee te maken gehad, maar een onderhandse service werd ook als niet netjes naar je tegenstander beschouwd, al mag het volgens de regels natuurlijk wel gewoon."
Bekijk hieronder de twee memorabele momenten met de onderhandse service van Michael Chang en Martina Hingis:
Je bent geneigd te denken dat de onderhandse service op het laagdrempelige en meer onschuldige amateurniveau al langer een beproefd middel van tennissers is, maar niets is minder waar.
Sterker, er zijn in Nederland extreme voorbeelden dat ruzies vanwege een onderhandse service zo hoog opliepen dat de politie moest worden ingeschakeld.
Technisch directeur Jacco Eltingh van de KNLTB beaamt dat er bij de amateurs nog lang niet zo liberaal over de onderhandse service wordt gedacht als bij de profs.
"Het slaat nergens op dat het als een taboe wordt gezien en zo heb ik er altijd over gedacht. Je mag immers alles doen wat binnen de regels geoorloofd is", aldus Eltingh. "Ik vind het ook vreemd dat het vroeger al die lading had. Nu is mijn persoonlijke inschatting dat dit nog steeds voor 80-90 procent geldt."
Niet op de dame slaan
Eltingh haalt een ander voorbeeld aan. "De discussie over de onderhandse service is hetzelfde als bij een gemengd dubbel, waarbij je niet hard op een dame zou mogen slaan. Waarom niet? Dan moet je niet bij het net gaan staan. Bij de profs hoor je er niemand over."
Dat laatste is overigens niet helemaal waar. Kyrgios kreeg het na eigen zeggen vorige week na een gewonnen partij in het herendubbelspel aan de stok met een coach van de tegenstander, omdat hij zijn tegenstander op het lijf had geraakt.
Gaan de profs er dan voor zorgen dat de onderhandse services algemeen geaccepteerd wordt in alle lagen van het mondiale tennis? Zowel Eltingh als Mesker verwacht van niet.
Mesker ziet voor een tennisser een mentaal risico. "Wat als de service mislukt? Dan zet je jezelf voor paal, vooral als er wat publiek bij is. Dan speel je jezelf misschien wel uit de partij en het verrassingseffect is dan ook weg."
Eltingh ziet de onderhandse service wel als een lapmiddel voor spelers die iets in een partij willen forceren of doorbreken. "Je zou het soms heel misschien kunnen gebruiken om een keer onder de nagels van je tegenstander te komen, om het momentum te veranderen. En dan vooral bij een achterstand."
"Ik heb vroeger in de jeugd weleens een onderhandse service om m'n oren gekregen, maar ik moest er toen vooral hard om lachen omdat ik wist dat ik mijn tegenstander te pakken had. Als je zo slecht in je vel zit, dan pak ik je links en rechts helemaal in. Dat was voor mij een signaal dat ik mijn tegenstander had waar ik hem hebben wilde."
