Hoogleraren: 'Geef data over effect maatregelen op oversterfte vrij'
Er moet snel worden onderzocht welke rol de coronapandemie en vaccinaties tegen covid-19 spelen in de oversterfte. Hiervoor pleiten gezondheidseconoom Eline van den Broek en Ronald Meester, hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening aan de Vrije Universiteit, in een opiniestuk in de Volkskrant.
Ook Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft in de Tweede Kamer om zo'n academisch onderzoek gevraagd. Omtzigt diende hiervoor een motie in die vorige maand unaniem door de Kamer werd aangenomen.
Voor een dergelijk onderzoek zijn brondata nodig met demografische en sociaal-economische gegevens, vaccinatiestatus, en alle gegevens over mogelijke ziekenhuisopnamen. De overheid heeft die data tot nu toe niet beschikbaar gesteld.
"De motie van Omtzigt is aangenomen, en dan verwachten hij en ik ook dat die motie uitgevoerd wordt, maar dat is tot op heden niet gebeurd", zegt Ronald Meester in het NOS Radio 1 Journaal.
Volgens Meester kan de oversterfte niet worden verklaard met coronadoden. "Het aantal mensen dat aan corona overlijdt, is daarvoor denk ik op dit moment te laag", zegt hij. "Het is belangrijk om de oorzaak te achterhalen en dat is precies wat Omtzigt heeft voorgesteld. Wij herhalen die oproep om dat zo snel mogelijk te gaan doen."
Overigens meldt het CBS met enige vertraging informatie over het aantal mensen dat door corona is overleden. Daarbij gaat het om overledenen bij wie de doodsoorzaak is vastgesteld. Dat waren er in de anderhalf jaar tot eind augustus circa 32.000, ruim voldoende om de oversterfte tot dat moment te verklaren.
Vaccinatiestrategie
Meester zegt dat er verschillende oorzaken van de oversterfte kunnen zijn. "Bijvoorbeeld uitgestelde zorg, het algehele stressniveau van de maatschappij, maar ook de vaccinatiestrategie. Dat willen we onderzoeken - om eventuele ongerustheid weg te nemen, maar als er een verband is, dan moeten en willen we dat ook graag weten."
In het opiniestuk in de Volkskrant schrijven de hoogleraren dat uit recent onderzoek naar voren kwam dat het ook niet uit te sluiten valt dat vaccinaties tot op zekere hoogte riskant kunnen zijn voor mensen boven de 65 jaar.
Meester zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat er voldoende data zijn om de invloed van vaccinaties op de oversterfte te bestuderen. "De data zijn alleen nog niet beschikbaar voor ons. Met de aantallen die overlijden in samenhang met de vaccinatiemomenten, kunnen we statistisch gezien prima uit de voeten, maar dan moeten die data wel vrijgegeven worden."
CBS-onderzoeker Ruben van Gaalen schrijft in een reactie op Twitter dat er geen bewijs is dat er zoveel mensen overlijden door vaccins dat dat te zien is in de oversterfte. Ook zijn er landen met een hoge vaccinatiegraad en waar nu geen oversterfte is. Wel wordt er "af en toe" sterfte gemeld.
Bijwerkingen-instituut Lareb heeft tot vorige maand 577 meldingen van sterfgevallen na een vaccinatie ontvangen, maar daarbij is niet bekend of het overlijden ook daadwerkelijk door de vaccinatie komt.
Dat het uitstellen en mijden van zorg door corona leidt tot extra oversterfte, noemt Van Gaalen daarentegen "zeker plausibel".
Onderwerp van discussie
Sinds begin augustus is er weer sprake van oversterfte en sindsdien liep die oversterfte tot midden december flink op, toonde het Centraal Bureau voor Statistiek.
Oversterfte is in de politiek al langer onderwerp van discussie. Vooral Thierry Baudet (Forum voor Democratie) stelde hier Kamervragen over. Demissionair minister van Volksgezondheid De Jonge schreef als antwoord hierop onder meer dat de oversterfte in mei vorig jaar volgens het CBS "bijna in z'n geheel wordt veroorzaakt door sterfte aan covid-19". De Jonge stelde ook dat het lastig is om een vergelijking te maken met andere landen "doordat er internationaal geen uniforme methode bestaat voor het meten van oversterfte".
