Erasmus MC gaat aangifte doen van bedreiging viroloog Koopmans

Het Erasmus Medisch Centrum gaat aangifte doen van bedreiging van viroloog Marion Koopmans. Gisteravond deelde zij een dreigmail op Twitter. Ze zegt een discussie te willen aanzwengelen over de "grenzeloosheid" van wat er allemaal gezegd wordt.

"Zullen we van dit soort zaken komend jaar echt werk gaan maken? Ik ben er wel klaar mee, eigenlijk", zo sluit ze haar tweet af, die ze onder meer richt aan het Openbaar Ministerie. Het OM liet vanmiddag in een reactie weten dat het een aangifte door Koopmans aanmoedigt. "In beginsel stelt het OM een onderzoek in na een aangifte", staat in een persbericht.

"Je krijgt ze aan de lopende band, dit was extreem", zegt de Rotterdamse hoogleraar in het NOS Radio 1 Journaal over de bedreigingen. "Ik dacht: laat ik zo'n bericht eens delen. Wat mensen zeggen is echt bizar."

"Het is niet zozeer dat ik er zelf last van heb, dat heb ik wel, maar dit is heel gewoon voor heel veel mensen", zegt Koopmans in het NOS Radio 1 Journaal. "En ik vind dat het moet stoppen."

Dat het ontvangen van dit soort berichten zo gewoon is geworden voor veel mensen die zich in het openbaar uitspreken, vindt ze "niet okay". "Het gaat er mij dus echt om om een signaal af te geven. Ik vind dat we dit niet gewoon moeten vinden. Dat is toch helaas een beetje het geval."

Wat de oplossing is, weet ze niet. Ze zegt steun vanuit de Erasmus Universiteit en de Vereniging van Universiteiten te krijgen, maar volgens haar is niet duidelijk wat er zou moeten gebeuren en wie dat zou moeten doen. "Dat weet ik ook niet, maar dat signaal wilde ik wel afgeven. De discussie moet worden aangegaan: waar zitten de grenzen aan dit alles?"

Het OM erkent dat de impact van bedreigingen groot is, maar zegt ook maar beperkt mogelijkheden te hebben om die aan te pakken. "Het is door de hoeveelheid onbegonnen werk om iedere bedreiging of belediging op internet strafrechtelijk aan te pakken." Justitie voegt eraan toe dat het strafrecht geen oplossing is voor alles wat er op internet en in de samenleving gebeurt.

Opsporen

Na publieke optredens krijgen wetenschappers steeds vaker te maken met felle reacties en bedreigingen, bleek eerder dit jaar. Daardoor zijn sommigen huiverig om zich in het openbaar uit te spreken.

Historicus en universitair docent Nadia Bouras (Universiteit Leiden), die geregeld op onder meer Twitter haar mening geeft, zegt dat ze constant haatmails krijgt, vol scheldpartijen, seksisme en racisme. "Veel vrouwelijke wetenschappers hebben last van bedreigingen en als je dan ook nog eens een migratieachtergrond hebt en politiek commentaar geeft, dan komt daar nog een portie racisme bovenop." Bouras vindt het vervelend. "En eigenlijk is het heel droevig dat het inmiddels part of the job is."

Dit voorjaar vond ze een sticker met de woorden 'Deze woning wordt geobserveerd' op haar deurpost, van een groep die het op 'linkse activisten' gemunt had. Ze deed aangifte en heeft daar nog niets over gehoord. "Ik zou willen dat dit heel erg serieus wordt genomen en dat mensen worden opgespoord."

Omgekeerde wereld

Rechtsfilosoof Roland Pierik (Universiteit van Amsterdam) deed vijf jaar geleden aangifte van bedreiging. "Ik ben wel nuchter, maar het laat me ook niet helemaal koud." Hij krijgt een "gestage stroom e-mails". "Van mensen die oprechte vragen stellen, mensen die boos zijn, gaan schelden, op de man spelen. Het zijn geen bijdragen die echt tot nadenken nopen."

Het lijkt Pierik goed als het Openbaar Ministerie de aangiftes van bedreigde wetenschappers aan elkaar koppelt. "Dan kan je misschien gemakkelijker personen en trends ontdekken. Het zou goed zijn om deze mensen aan te pakken. Maar ik snap ook wel dat de politie meer te doen heeft dan een e-mailtje dat ik binnen krijg."

Wat Marion Koopmans betreft zijn er meer mogelijkheden dan het bewandelen van de juridische weg voor dit wijdverbreide probleem. "Individueel dealt iedereen er wel mee, maar er zit toch ook echt iets maatschappelijks aan. Voor mijn part komt er een publiekscampagne of iets dergelijks."

De viroloog heeft weleens overwogen om te stoppen met Twitter, waar ze ook bedreigingen binnenkrijgt. "Maar mijn werk stopt niet en ik vind dat eigenlijk de omgekeerde wereld."