Zelftesten 'duur grapje' voor financieel kwetsbaren

De aangepaste adviezen rondom coronazelftesten maken dat de vraag toeneemt. Dat daar niet altijd aan kan worden voldaan, is te zien in de winkels met lege schappen. Er zijn ook mensen die wel willen testen, maar dat vanwege de testprijs zeggen niet te doen.

"Als het goedkoper was zou ik vaker testen. Gewoon voor de zekerheid", zegt Mandy die een Wajong-uitkering krijgt. "Een test kan ik wel betalen. Maar ik denk toch twee keer na voor ik weer 3 euro uitgeef."

Mandy is een van de mensen die zeggen vaker zelftesten te willen afnemen maar voor wie de prijs een belemmering vormt. Dat herkennen hulpinstanties die de vraag naar coronatesten na een rustige periode de afgelopen weken weer zien toenemen.

Hulpbehoeftigen

"Het advies is om te zelftesten als je op visite gaat of bezoek krijgt. Als je een paar keer per week op visite gaat en je hebt een groot gezin, dan zijn dat best wat testen. Wij maken ons zorgen: is dit voor iedereen weggelegd?", zegt Irene Verspeek van het Armoedefonds.

Sinds de zomer verstrekt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gratis zelftesten voor sociale minima aan hulporganisaties zoals het Armoedefonds en de Voedselbank. Zij geven de testen weer door aan organisaties en klanten omdat zij volgens het ministerie beter zicht hebben op hulpbehoeftigen.

"We zijn deze week begonnen met het verdelen van 150.000 zelftesten over alle lokale hulporganisaties die ze hebben aangevraagd. De verwachting is dat er binnenkort nog meer testen beschikbaar komen vanuit de overheid", zegt Verspeek.

Extra uitgave

Volgens haar is dat hard nodig. "Er zijn zo'n 300.000 zelftesten aangevraagd. De ervaring leert dat organisaties daarmee zelfs aan de lage kant zitten. Zij weten niet wat wij ter beschikking hebben dus zijn ze bescheiden qua aanvragen."

Minima aangesloten bij hulporganisaties konden de afgelopen maanden ook al gratis testen krijgen. Daar hebben mensen die niet zijn aangesloten bij een hulporganisatie of net boven het bestaansminimum leven, weinig aan, ziet het Armoedefonds.

"Wij schrikken van de cijfers over financieel kwetsbaren. Dat is de helft van alle Nederlanders. Dan moet je dus niet alleen denken aan mensen die klant zijn bij de Voedselbank. Ik ga er daarom niet van uit dat wij hiermee de hele groep kunnen helpen."

Geen geld en geen hulp

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zegt dat zij ervan uitgaan dat mensen boven een minimuminkomen zelftesten kunnen kopen. "En je moet niet vergeten dat iedereen zich gratis kan laten testen bij de GGD", aldus een woordvoerder.

Annoesjka werkt als vertaler en verdient "ver onder het minimum". Over de zelftesten zegt zij: "Als je over elke supermarktaanbieding nadenkt, is zo'n zelftest echt een extra uitgave." Ze is geen klant bij een hulporganisatie en wil dat ook niet zijn. Toch zou een gratis test welkom zijn.

"Ja, als het gratis is zou ik daar zeker gebruik van maken. Maar dan alleen als je ze dus bij wijze van spreken gewoon kon ophalen ergens."

Apotheken

Dat ophalen zou wat GroenLinks betreft ook bij apotheken moeten kunnen, omdat niet iedereen bij de Voedselbank komt of bij een hulporganisatie aangesloten is. Kamerlid Westerveld diende gisteren bij het coronadebat een voorstel in met die strekking.

Andere politieke partijen hebben vanmiddag met het plan ingestemd, maar of de testen dan inderdaad bij de apothekers terechtkomen is nog maar de vraag. Demissionair minister De Jonge legt het plan van GroenLinks uit als een manier om te kijken hoe sociale minima beter bereikt kunnen worden. Hij laat weten in gesprek met gemeenten te zijn om te kijken hoe en waar de testen het beste aangeboden kunnen worden. GroenLinks laat weten te hopen dat die gesprekken snel tot een laagdrempeliger verspreiding van meer testen leiden.