Ostalgie en Nina Hagen: muziekkeuze Merkel verrast bij afscheid
Het zal nog een paar dagen duren voordat Duitsland een nieuwe bondskanselier heeft. Maar vanavond neemt het land alvast afscheid van Angela Merkel met een militair eerbetoon. De bijzondere taptoe genaamd Großer Zapfenstreich zal live op de Duitse televisie te zien zijn. Van tevoren steelt Merkel al de show met haar opvallende muziekkeuze.
Kranten en tv-programma's raken er maar niet over uitgesproken. Traditioneel mag de vertrekkende bondskanselier zelf de liederen bepalen die de militaire kapel zal spelen. Merkel verraste vriend en vijand met een combinatie van kerk, punk en Ostalgie.
In de eerste categorie valt het oecumenische Großer Gott, wir loben Dich:
Tot zover niets bijzonders. Maar daarnaast mag het muziekkorps van de Bundeswehr zich ook wagen aan de punklegende Nina Hagen, die in 1974 met het nummer Du Hast den Farbfilm vergessen, een grote hit scoorde in de DDR. Merkel, die in Oost-Duitsland opgroeide, was destijds 20 jaar oud.
Waarom Merkel juist dit lied koos, weet niemand. Zij noch haar woordvoerder hebben de keuze toegelicht. En dus fantaseren analisten er lustig op los. Is het nostalgie over haar jeugd in de DDR (ook wel Ostalgie genoemd)? Of toont zich hier het veelbesproken gevoel voor humor, die naasten Merkel zo vaak toedichtten, maar die voor het brede publiek altijd verborgen is gebleven?
Ook over het derde lied wordt volop gespeculeerd. Für mich soll's rote Rosen regnen vertelt het verhaal van een trotse en ambitieuze jonge vrouw:
Mit 16, sagte ich still; Ich will.
Will groß sein, will siegen,
will froh sein, nie lügen.
Mit 16, sagte ich still:
Ich will, will alles oder nichts.
16 is ook het exacte aantal jaren dat Merkel kanselier was.
De Großer Zapfenstreich van vanavond is de hoogste eer die een Duitse leider te beurt kan vallen. Ze vinden plaats bij het vertrek van een bondspresident, bondskanselier of de verantwoordelijke minister van Defensie. Eerder dit jaar was er ook een eerbetoon voor alle Duitse militairen die dienden in Afghanistan.
De traditie gaat terug tot in de 16de eeuw en vond haar oorsprong in de militaire kazernes, waar vaak tot in de avond werd gedronken en gegokt. Om het einde van de dag in te luiden, liep een officier met een trommelaar en fluitist langs de barakken en sloeg (streich) met een staf tegen de tap (zapf) van de bier- en wijntonnen. Na de muziek was het verboden om lawaai te maken, en de dag officieel ten einde.
De eurocrisis, een vluchtelingencrisis en de afgelopen twee jaar een gezondheidscrisis. Andere leiders kwamen en gingen, maar Angela Merkel bleef bondskanselier van Duitsland. Bekijk deze terugblik op 16 jaar Merkel.
Het einde van Merkels ambtstijd is na vanavond echter nog niet helemaal voorbij. Officieel treedt een bondskanselier pas terug als de nieuwe, Olaf Scholz, is gekozen en beëdigd in het parlement. De eerstvolgende zitting van de Bondsdag is echter pas op 6 december. Tot die tijd is Merkel dus nog demissionair regeringsleider. En gezien de dramatische coronapandemie waarin ook Duitsland verkeert, kan ze die laatste week niet rustig uitzitten.
Hoewel miljoenen Duitsers naar verwachting met plezier zullen kijken naar de Zapfenstreich, is de ceremonie niet zonder controverse. De taptoe vindt plaats in het avonddonker. De beelden van militairen met fakkels en glimmende helmen doen sommige denken aan de parades tijdens de gitzwarte dagen van het nationaalsocialisme. Zo leidde de Zapfenstreich voor de Afghanistanveteranen vorige maand tot kritiek op sociale media.
De meeste ogen zullen daarentegen gericht zijn op de vrouw die afscheid neemt. Ondergaat Angela Merkel het eerbetoon met haar bekende neutrale blik? Of krijgen de Duitsers na zestien jaar toch een beetje emotie te zien? Wordt het meewiegen met de kerkhymne? Meezingen met Nina Hagen?
Of nog mooier: een blozende en ietwat onhandige hand-knuffel-kus zoals bij haar afscheid van Emmanuel Macron?
