Voetballegende Formiga (43) stopt en wordt verrast: 'Eindelijk is mijn moeder erbij'

Bij de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta speelde ze al de halve finale. Liefst 25 jaar later maakte ze speelsters als Jill Roord en Daniëlle van de Donk nog altijd het leven zuur.

Na een ongekende loopbaan, waarin ze liefst zeven Olympische Spelen en zeven wereldkampioenschappen speelde, heeft de Braziliaanse Formiga afscheid genomen als voetbalster.

De 43-jarige 'grande dame' van het internationale voetbal nam donderdagavond afscheid. Dat deed Formiga in Manaus, diep in het Amazonegebied, met een 6-1 oefenzege van Brazilië op India.

Een kwartier voor het einde viel Formiga in voor haar 233ste interland (37 doelpunten) namens de Seleçao. Na afloop werd ze toegesproken door die andere Braziliaanse voetballegende, Marta.

En via sociale media spraken grote namen uit de voetbalwereld, waaronder Pelé en Cafú, Megan Rapinoe, Christine Sinclair, Carli Lloyd, Thiago Silva, Alisson en Marquinhos hun waardering uit voor de middenveldster.

Moeder

De wedstrijd was natuurlijk bijzaak. "Voor mij was het grootste geschenk, dat mijn moeder hier is en dit kan meemaken", vertelde de 43-jarige Formiga na afloop bij de Braziliaanse televisie.

De door vliegangst geplaagde moeder was niet vaak getuige van wedstrijden van haar dochter. "Ik heb zo vaak van dit moment gedroomd, en nu is dat gekomen."

Als meisje spiegelde Miraildes Maciel Mota zich aan Dunga, de noeste aanvoerder van het Braziliaanse mannenteam dat in 1994 in de Rose Bowl in Pasadena wereldkampioen werd.

Vijf jaar later, in 1999, stond Formiga op dezelfde plek als haar voorbeeld. Dit keer was de zonovergoten Rose Bowl het decor van de strijd om WK-brons tussen Noorwegen en Brazilië. Ook nu kwam het aan op een strafschoppenserie, een serie die beslist werd door Formiga.

Formiga betekent 'mier'

Net als Dunga legde deze middenveldster namelijk een ongebreidelde werklust aan de dag en een groot opofferingsvermogen. Vandaar de voetbalnaam Formiga, wat 'mier' betekent.

En dan te bedenken dat bij haar geboorte vrouwenvoetbal nog altijd verboden was in Brazilië. Pas twee jaar later, in 1980, werd het verbod opgeheven. Maar toen het vrouwenvoetbal in 1996 voor het eerst op het olympische programma stond in Atlanta was Formiga erbij.

Pas 18 jaar oud speelde ze met Brazilië al de halve finale van de Olympische Spelen, maar verloor daarin van China.

In Atlanta en Sydney grepen de Braziliaansen nog naast een olympische medaille. In 2004 (Athene) en 2008 (Peking) bereikte Formiga de finale, maar beide keren werd die finale na verlenging verloren van de Verenigde Staten.

Haar coach in 2004 was René Simões, de man die Jamaica in 1998 voor het eerst naar het WK (voor mannen) leidde. Voor Simões bestond geen twijfel wie de beste was.

"Marta is Pelé, maar Formiga is de meest intelligente speler die ik heb gezien. Nooit eerder heb ik iemand gezien die zo slim voetbalde als zij."

Simões deed zijn uitspraken in 2016 toen hij samen met miljoenen landgenoten vurig hoopte op de olympische titel voor de Braziliaanse vrouwen.

Die titel kwam er niet. Voor ruim 70.000 toeschouwers in het beroemde Maracana in Rio de Janeiro kwam Brazilië in de halve finale tegen Zweden tot 32 doelpogingen (tegen 6 van de zeer verdedigende Zweedsen), maar de bal wilde er maar niet in. Brazilië verloor na strafschoppen.

"De laatste keer dat ik een naam van een speler scandeerde was in de tijd van Pelé en Garrincha, herinnerde oud-bondscoach Simões zich. "Toen was ik nog een kind. Vandaag realiseerde ik me dat ik weer aan het schreeuwen was, met alle anderen in het Maracanã: Formiga, Formiga, Formiga!"

Na de Spelen in eigen land deed Formiga al een stapje opzij, om plaats te maken voor een nieuwe generatie. Maar in 2019 was ze er bij het WK in Frankrijk toch gewoon weer bij.

'Er zal niet altijd een Formiga zijn'

Het werd een teleurstellend WK voor de Braziliaansen, dat eindigde met een 2-1 nederlaag tegen het gastland in de achtste finales. Na die uitschakeling deed sterspeelster Marta een opvallend emotionele oproep.

"Er zal niet altijd een Formiga, een Marta of een Cristiane bij zitten. Maar het voetbal is van jullie afhankelijk. Onthoud dat en breng wat meer waardering op."

Marta (35) en Cristiane (36) zijn nog actief en zullen vermoedelijk ook nog wel te zien zijn bij het WK van volgend jaar en misschien ook wel de Spelen van Parijs.

Een ding is zeker: Brazilië moet op zoek naar een nieuwe werkmier op het middenveld.