Stijgende cijfers, slecht gedrag en rellen: de dilemma's van het kabinet
De vierde coronagolf rolt in volle vaart over Nederland en de bijbehorende worsteling voor het kabinet wordt steeds complexer. Langzaam maar zeker lopen de ziekenhuizen vol, en dat afgelopen dagen de onrust in een aantal steden tot een kookpunt is gekomen helpt ook niet. Morgen komen de meest betrokken ministers bij elkaar om te kijken of versneld nieuwe maatregelen (en een persconferentie) nodig zijn.
Sinds het begin van de najaarsgolf heeft het kabinet al een aantal maatregelen genomen. Nog geen drie weken geleden kwam de mondkapjesplicht terug en werd de coronapas uitgebreid. En ruim een week geleden kondigden demissionair premier Rutte en minister De Jonge lockdownachtige maatregelen aan; de horeca moest eerder dicht en anderhalve meter werd weer de norm.
Maar deze stappen leiden vooralsnog niet tot minder zorgwekkende besmettingscijfers. Sterker nog, het regent records en in de zorg wordt al weken moord en brand geschreeuwd. De druk om meer maatregelen te nemen, neemt dus toe. Vandaag kondigde het demissionaire kabinet aan dat de 1,5 meter vanaf morgen weer verplicht wordt.
Het RIVM zegt vandaag geen lichtpuntjes te zien in de cijfers:
Eigenlijk heeft het kabinet pas weer een zogenoemd weegmoment met bijbehorende persconferentie gepland op 3 december, volgende week vrijdag. Maar Rutte waarschuwt al dat er ook best "later deze week, of de week erna" nieuwe maatregelen kunnen worden genomen.
Of dat nodig blijkt, hangt af van ons gedrag. Dat benadrukte de demissionaire premier gisteren tijdens een soort ad hoc minipersconferentie, waarin hij samen met De Jonge de Nederlanders (nog maar eens) opriep om de basismaatregelen in acht te nemen. "We moeten een kentering zien."
Het kabinet hamert zo op ons gedrag, omdat het Outbreak Management Team er zo op hamert. Volgens het OMT worden de basismaatregelen - zoals testen bij klachten, anderhalve meter afstand houden en het dragen van mondkapjes - in minder dan de helft van de gevallen opgevolgd.
DE ENIGE WIJZE
In het nieuwste OMT-advies staat dat betere naleving "DE ENIGE WIJZE" is om "striktere maatregelen bovenop de bestaande, tot aan zelfs een mogelijke lockdown" te voorkomen. En een nieuwe lockdown voorkomen is wat het kabinet beoogt. De effecten ervan zijn namelijk "gigantisch" voor "de economie en onze jongeren", aldus Rutte.
Er zit dus veel spanning op de besluiten van het kabinet; dat werd afgelopen weekend ook duidelijk op verschillende plekken in het land. In Rotterdam ontaardde vrijdag een anti-2G-demonstratie in grof geweld. Zaterdag en zondag volgde onrust in andere steden, hoewel de link met het coronabeleid vaak niet duidelijk was.
Demissionair minister Grapperhaus van Justitie duidde de ongeregeldheden als volgt: "De coronamaatregelen maken veel los in de maatschappij. De politie merkt dat er een tweedeling is ontstaan."
Ook Rutte erkent de spanning in de maatschappij door "alle ellende van corona", maar hij twijfelt er wel aan of dat nou wel de aanleiding was voor het geweld. "Puur geweld onder het mom van demonstreren", duidt de demissionair premier de gebeurtenissen van het weekend.
Omstreden 2G
Dan is er de kwestie van de drie omstreden wetsvoorstellen rond het coronabewijs. Een daarvan gaat over het 2G-syteem (alleen nog een QR-code bij volledige vaccinatie of genezen verklaring), dat bedoeld was als vervolg op de de huidige maatregelen.
Dat vervolg lijkt er voorlopig niet komen; de Tweede Kamer maakte vandaag duidelijk de tijd te nemen voor de behandeling van de wetsvoorstellen. Een tegenvaller voor het kabinet, want dat had gevraagd of de behandeling nog deze week kon.
De 2G zit dus voorlopig niet in het assortiment mogelijke maatregelen van het kabinet. Wat er de komende tijd wel in zit, hangt grotendeels af van het OMT. Dat komt vrijdag weer bij elkaar om te wegen wat er nodig is om de golf af te vlakken.
En mogelijk horen we daarvoor alweer meer van het kabinet. Morgen komen de meest betrokken ministers bij elkaar om te bespreken of er versneld een persconferentie moet komen.
