Doha-route lijkt nu enige manier om mensen te evacueren uit Kabul

Nog zo'n tweeduizend Afghanen staan op de Nederlandse evacuatielijst. Het land uitkomen is praktisch onmogelijk. Alleen de evacuatievluchten tussen Qatar en Afghanistan, de zogenoemde Doha-route, bieden hoop. "We zetten alles op alles om mensen in veiligheid te brengen", vertelt Marjan Kamstra, de Nederlandse ambassadeur in Qatar in het NOS Radio 1 Journaal.

Kamstra is nauw betrokken bij de operatie. Ze vertelt hoe de evacuatie in zijn werk gaat, en waar betrokkenen tegenaan lopen.

Iedere week vertrekken er vanuit Doha, de hoofdstad van Qatar, evacuatievluchten naar Kabul om evacués op te halen. Die vliegtuigen keren vervolgens terug naar Doha. Daar wacht Kamstra, samen met haar collega's, de evacués op die uiteindelijk doorreizen naar Nederland. Ze worden ergens ondergebracht en ze krijgen, indien nodig, medische hulp.

"Bij aankomst vertellen we dat we de volgende dag terugkomen voor zaken als visa, tickets naar Nederland en een PCR-test. Want de mensen zijn bij aankomst uitgeput, ze hebben er een spannende tijd op zitten. De eerste prioriteit is uitrusten", vertelt de ambassadeur.

Kamstra tijdens de aankomst van evacués. De foto's zijn geblurd aangeleverd door het ministerie van Buitenlandse Zaken:

In Nederland zijn er dag en nacht belteams aan het werk, waar mensen die geëvacueerd willen worden of iemand kennen zich kunnen melden. "De belteams kijken wat er mogelijk is. Dat is gebaseerd op de voorwaarden die andere autoriteiten stellen. Als land leveren we een lijst aan, vervolgens krijgen we kort van tevoren te horen wie er meevliegen naar Doha."

De Qatarese autoriteiten faciliteren de evacuatievluchten. Om daadwerkelijk mensen mee te krijgen, is er veel overleg nodig. Ook zijn de regels in de loop der tijd veranderd. Zo konden er op de eerste vluchten alleen mensen mee met een buitenlands paspoort. In het geval van Nederlandse evacués dus mensen met een Nederlands paspoort. Inmiddels kunnen ook evacués met een Afghaans paspoort aan boord stappen.

"In augustus meldde zich bijvoorbeeld een moeder bij het ministerie in Den Haag. Haar dochters van 11 en 14 zaten in Kabul. De meisjes hebben een Afghaans paspoort, dus ze konden niet mee op de eerste vluchten", vertelt Kamstra. Uiteindelijk kwam er groen licht voor evacués met Afghaanse paspoorten en dus konden ook die twee meisjes naar Nederland worden gehaald.

Hoewel daar veel papierwerk voor nodig was, omdat ze minderjarig zijn, is het gelukt. "Dan krijg je op een gegeven moment een foto van de meisjes met hun moeder, in Nederland. Dat doet mij wel wat. Ik heb ook kinderen van diezelfde leeftijd", aldus Kamstra.

Hoewel er inmiddels ruim tweehonderd mensen zijn geëvacueerd via de Doha-route, blijkt nog niet voor iedereen evacuatie mogelijk. Zo meldde de NOS vorige week dat mensen zonder paspoort Afghanistan niet mogen verlaten. Dat blijkt een eis van de Taliban. "We willen er alles aan doen om ook mensen zonder reisdocumenten te evacueren, maar dat is nu geen optie. Het is geen vereiste van Nederland, maar dus van de autoriteiten in Afghanistan zelf."

Zo'n tweeduizend mensen wachten dus nog op evacuatie uit Afghanistan. Gisteren werd bekend dat zo'n 240 Afghanen in brieven aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken en IND evacuatie eisen. Krijgen ze binnen twee weken geen antwoord, dan stappen ze naar de rechter. De Afghanen worden bijgestaan door vijftien Nederlandse advocaten.

Volgens Kamstra is het moeilijk om vooruit te blikken, maar gaat Nederland de evacuaties via de Doha-route zeker doorzetten. "Het is een onzekere situatie en we moeten stap voor stap kijken wat mogelijk is. Maar we zetten alles op alles om de mensen in veiligheid te brengen."