Hoe onze buurlanden omgaan met de opvang van asielzoekers
De asielopvang in Nederland is binnen korte tijd volgeraakt. In het Groningse aanmeldcentrum Ter Apel neemt de druk nu wat af, maar er is wekenlang te weinig plek geweest om net aangekomen asielzoekers op te vangen. Na stagnatie door de coronacrisis neemt het aantal asielaanvragen in Nederland sinds mei elke maand weer toe, al is het niet te vergelijken met de vluchtelingencrisis in 2015.
Eerder deze maand deed het kabinet een oproep aan de provincies om asielzoekers op te vangen. Nog altijd zijn er te weinig extra opvangplekken.
Hoe zit het eigenlijk met de opvang in Europa? Wij spraken vier correspondenten.
België: opvang al onder druk door overstromingen
De discussie over de opvang van migranten in België is niet zo groot als in Nederland, maar het is wel degelijk een onderwerp, zegt correspondent Aïda Brands. Ook België moet genoeg opvang regelen voor migranten. In september alleen al werden 3200 asielaanvragen gedaan, waarvan 700 uit Afghanistan. Dit zijn de grootste aantallen sinds de vluchtelingencrisis van 2015.
De regering gaat ervan uit dat er sprake is van een tijdelijke piek. België verwacht geen massale migratiestroom uit Afghanistan. Toch zijn er grote problemen met de opvang. Het personeel van het aanmeldcentrum in Brussel staakte al twee weken uit protest tegen de hoge werkdruk en het gebrek aan opvangplaatsen.
Extra druk
De opvangcapaciteit staat sinds de overstromingen deze zomer extra onder druk. Een aantal opvanglocaties is toen verdwenen of wordt gebruikt om Belgen op te vangen die door de overstromingen zonder huis zitten.
Ondertussen werft de regering extra personeel en wordt er gezocht naar meer opvanglocaties. Daarnaast wordt er gekeken naar een aanpassing van de asielwet. België wil migranten die elders in Europa asiel hebben aangevraagd niet langer opvangen. Volgens de huidige wetgeving heeft een asielzoeker in België recht om opgevangen te worden, ook als er bijvoorbeeld al een procedure loopt in buurland Duitsland.
Duitsland: de meeste asielaanvragen
In absolute aantallen krijgt Duitsland verreweg de meeste asielaanvragen in Europa te verwerken, zegt correspondent Charlotte Waaijers. In de eerste negen maanden van dit jaar hebben zo'n 80.000 mensen een eerste aanvraag gedaan. Dat is 35 procent meer dan vorig jaar. Toen waren er veel minder aanvragen door corona.
De opvang is er per deelstaat geregeld. Van de totale opvangcapaciteit zijn geen actuele cijfers. In Brandenburg, de deelstaat rond Berlijn, komen de meeste migranten binnen. In september stond de teller op meer dan 1500. Nu zijn het er er al rond de 120 per dag. De opvanglocaties aan de grenzen raken steeds voller, maar tot dusver kunnen de centra het aan door op te schalen.
De autoriteiten merken een toename van vluchtelingen die vanuit Wit-Rusland via Polen de Duitse grens over komen. Dat is het gevolg van een tactiek van de Wit-Russische president Loekasjenko. Als reactie op EU-sancties stimuleert hij vluchtelingen om de EU in te reizen.
Hoewel de meeste partijen dat niet zien als een Duits probleem maar vooral een tussen EU en Wit-Rusland, heeft Berlijn inmiddels 800 extra douanebeambten naar de grens met Polen gestuurd. Deze agenten registreren zoveel mogelijk mensen om te voorkomen dat ze uit het zicht raken en uit de officiële asielaanvraagprocedures verdwijnen.
Daarnaast wordt ingezet op het vangen van mensensmokkelaars. Nu zijn er meer patrouilles en steekproeven door de grenspolitie, maar de politiek discussieert over het tijdelijk invoeren van grenscontroles. Tegenstanders vinden dat onwenselijk, omdat dan het grensverkeer - en dus veel handel - tussen Polen en Duitsland wordt opgehouden.
Italië: op korte termijn plek geregeld
Ook in Italië is de opvangcapaciteit opgekrikt. Boven op de migrantenstroom via de Middellandse Zee heeft Italië eind augustus via een luchtbrug bijna 5000 Afghanen geëvacueerd.
Daar is op korte termijn op drie manieren plek voor gecreëerd. Burgemeesters hebben in hun gemeente extra opvangplekken voorzien. Het Rode Kruis tuigde in snel tempo een tijdelijk azc op in de Abruzzen, waar zo'n 2000 mensen zijn ondergebracht. En tot slot hebben private organisaties mensen opgevangen. In Rome verblijft bijvoorbeeld een groep Afghanen in een karmelietenklooster.
Volgens correspondent Heleen D'Haens stond het thema migratie in Italië lange tijd hoog op de politieke agenda, maar krijgt het sinds de coronacrisis veel minder aandacht omdat de focus nu meer ligt op de herstel van de economie.
Frankrijk: geen extra discussies
In Frankrijk is er niet tot nauwelijks discussie over opvangplekken. Althans nu niet, zegt correspondent Frank Renout. Veel migranten kiezen er in Frankrijk namelijk voor om niet naar de officiële asielopvang te gaan. Ze wonen bijvoorbeeld in tentenkampen in en rond Parijs of verblijven tijdelijk in Calais om daarna door te reizen naar Groot-Brittannië.
De Franse asielprocedures zijn lang en ingewikkeld en de regels om erkend te worden als vluchteling zijn streng, zeggen hulporganisaties. Bovendien zit de officiële opvang 'vol'. Vluchtelingenorganisatie La Cimade berekende een maand geleden dat er 112.000 bedden zijn in verschillende soorten centra terwijl er nu 137.490 mensen in een asielprocedure zitten. Ter vergelijking: in Nederland zijn dat er zo'n 30.000.
Heel veel van de officiële opvangplaatsen zijn overigens geen officiële asielcentra: volgens La Cimade zijn meer dan 20.000 asielzoekers ondergebracht in goedkope hotels. Dat is vooral het geval in grote steden zoals Parijs, Marseille en Lyon, waar volgens hulporganisaties al sinds jaar en dag een structureel gebrek is aan goede opvang.
En Nederland?
In de Nederlandse asielopvang is momenteel geen bed over. Waar gaat het precies mis en hoe heeft het zo ver kunnen komen? Dat legt NOS op 3 uit in onderstaande video:
