Meesterbrein Wim Jansen: eindelijk erkenning voor 'de harde schijf' van Cruijff

• Eline de Zeeuw

  redacteur Sport

"Hij bewees dat je niet hoeft op te vallen om heel goed te zijn", zegt Rinus Israël. En Jan Boskamp, zijn andere oud-teamgenoot: "Hoe hij over voetbal praat, het uitlegt en beleeft... Er zijn er maar heel weinig die dat kunnen."

Dat Wim Jansen veel heeft betekend voor Feyenoord en het Nederlandse voetbal wordt duidelijk in de boardroom van De Kuip, waar de oud-middenvelder aan de vooravond van zijn 75ste verjaardag zijn biografie presenteert: Wim Jansen, Meesterbrein.

Het clubje iconen dat daarbij aanwezig is heeft niets dan liefdevolle woorden over voor Jansen, die 422 wedstrijden speelde voor Feyenoord en in 1970 met de club de Europa Cup 1 won. Met Franz Hasil en Willem van Hanegem vormde hij in die jaren een middenveld dat zijn weerga niet kende.

Boskamp kent Jansen al sinds hij 'een jaar of 14' is: "Als ik iets niet weet, bel ik nog altijd Wim. Zo zat ik bij Stoke City en werd ik gek omdat ik ergens geen fluit van begreep. Dan kan je er maar eentje bellen. Vier dagen later is hij in Stoke en vertelt hij me hoe ik het op kan lossen. Dat is nou Wimpie. Hij wil het alleen niet aan de kerkklok hangen."

Wim, Wimpie, Jansen. Ondanks de grote invloed die hij op het voetbal had, bleef hij graag op de achtergrond. Als speler stond hij al bekend als 'Stille Willem', en ook in de jaren daarna ging hij publiciteit het liefst uit de weg. Tekenend voor zijn bescheidenheid is dat Wim Jansen zelfs bedankte voor het erelidmaatschap van Feyenoord toen hij daarvoor gepolst werd.

Een groot eerbetoon was er dan ook niet voor hem. Schrijver Yoeri van den Busken wil Jansen die met zijn biografie geven. "Dat is wat hij verdient", zegt de sportjournalist bij de presentatie.

Voetbalvisie

"Maar het grappige is hij dat hij mij als eerste heeft gebeld. Jansen wilde graag wat met zijn voetbalvisie doen. Hij wilde alleen zelf niet op de voorgrond staan, dus ik heb hem ervan moeten overtuigen dat zijn carrière en leven ook centraal moeten staan in het boek. Daar was hij best sceptisch over, maar het is gelukt."

Over zijn visie op voetbal kan Jansen uren praten. Hij, Israël en nog wat anderen, spraken voor de coronacrisis een keer in de zes weken af om over de sport te filosoferen. "Dat was geweldig!", lacht Israël. "In die twee uurtjes diepte hij het spelletje helemaal uit. Hij keek altijd verder dan wij konden zien."

Decennialang documenteerde Jansen alles wat hem opviel. Ooit noemde zijn goede vriend Johan Cruijff hem zelfs "een van de slechts vier mannen ter wereld die het waard zijn om naar te luisteren als ze het over voetbal hebben."

Jansen zelf kijkt tijdens de presentatie van zijn biografie vanaf de zijkant van de zaal toe. Hij heeft zich teruggetrokken met zijn gezin. Op verzoek geeft Jansen geen interviews, want zijn gezondheid laat dat niet meer toe.

Het is een verdrietige onthulling in de biografie: hij wordt getroffen door dementie. Jansen en Van den Busken waren halverwege het schrijfproces toen de ziekte van Alzheimer bij de oud-voetballer werd geconstateerd. "In het begin was hij zo vol van het voetbal. Later, toen we bepaalde elementen uit zijn leven op tafel wilden leggen, merkte ik dat dat niet meer ging. Uiteindelijk hebben we in overleg met de familie het concept aangepast en zijn we doorgegaan."

Van den Busken besloot daarom om ook met voetballers óver Jansen te praten. Peter Bosz, Robin van Persie, Israël, Sjaak Troost... allemaal komen ze aan het woord.

Alleen maar meer realiseerde Van den Busken zich door die gesprekken wat Jansen voor Feyenoord en het Nederlandse voetbal heeft gedaan. "Er werd ook wel eens gezegd dat Jansen de harde schijf van Cruijff was. Wat Cruijff in zijn hoofd had zitten, schreef Jansen op. Als twee zielen met een gedachte. Maar doordat hij altijd zo in de schaduw stond, weten veel mensen dat niet. Ik hoop heel erg dat mensen dat door dit boek gaan beseffen. Dat ze weten: je hebt Cruijff, Van Hanegem, en dan Wim Jansen."

Feyenoorder en oud-international Wim Jansen maakte in de jaren 80 de overstap naar Ajax, nadat hij eerst nog twee jaar in de VS had gespeeld. De eerste wedstrijd die hij met de Amsterdammers speelde, in december 1980, was uit tegen Feyenoord. De Rotterdamse aanhang had hem niet vergeven: hij kreeg een ijsbal tegen zijn oog en moest de wedstrijd staken.