Klimaattop in Glasgow komt eraan, wat staat er op het spel?
Je kunt er nauwelijks aan ontkomen, de grote hoeveelheid klimaatrapporten van de afgelopen tijd. In augustus was er het veelbesproken wereldwijde IPCC-rapport; gisteren bleek in een ander rapport dat plannen van landen om de klimaatdoelen te halen niet toereikend zijn. Dat juist nu veel publicaties verschijnen is geen toeval: het heeft alles te maken met de klimaattop die zondag begint in Glasgow. De bijeenkomst in de Schotse stad wordt gezien als de belangrijkste conferentie sinds 2015, toen het Klimaatakkoord van Parijs werd gesloten.
Vijf vragen en antwoorden over 'Glasgow'.
Waarom is deze top de belangrijkste sinds die in Parijs?
In Parijs is onder meer afgesproken dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot "ruim onder de twee" graden, en liefst onder de anderhalve graad. Daartoe hebben landen toen allemaal een zogeheten NDC ingeleverd, een Nationally Determined Contribution. Daarin belooft een land de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Meteen in Parijs bleek al dat alle beloftes bij elkaar opgeteld bij lange na niet genoeg zijn om de opwarming voldoende te beperken. Daarom werd ook een mechanisme afgesproken, waarbij landen elke vijf jaar opnieuw zo'n NDC met steeds scherpere doelen moeten inleveren.
In aanloop naar Glasgow hebben ongeveer 120 landen zo'n nieuw klimaatdoel opgesteld, waaronder de landen met de hoogste uitstoot. Maar ook nu zijn de beloftes bij elkaar opgeteld onvoldoende, zo bleek deze week uit het Emissions Gap Report.
Waar gaat het over in Glasgow?
In Glasgow gaat het om de vraag hoe dat gat gedicht kan worden. Daarnaast staat het Rulebook opnieuw op de agenda, een bundel afspraken waarin bijvoorbeeld staat hoe landen moeten rapporteren over hun broeikasgasuitstoot en over de mogelijke handel in uitstoot tussen landen. Landen die hun broeikasgassen sterker hebben teruggebracht dan gepland, kunnen daarmee uitstootrechten verkopen aan andere die daar meer moeite mee hebben.
Een ander belangrijk thema is geld. Het gaat over de 100 miljard dollar die vanaf 2020 elk jaar van rijke naar arme landen moet gaan. Daarmee kunnen die geholpen worden met schade door weersextremen en bijvoorbeeld misoogsten door extreme droogte. En ook die landen zullen de energietransitie moeten doormaken. Maar er zit slechts 80 miljard dollar in de pot, tot frustratie van ontwikkelingslanden. Bovendien loopt deze financiële verplichting tot 2025; in Glasgow wordt besproken wat er daarna gebeurt.
Hoe staat het ervoor met het klimaat?
De uitstoot is alleen maar verder gestegen sinds het Klimaatakkoord van Parijs, op een kleine dip door corona na. Met het klimaat gaat het niet goed, blijkt uit een aantal recente rapporten. Het belangrijkste is dat van het VN-klimaatpanel IPCC, afgelopen zomer. Daarin staat onder meer dat de opwarming sneller gaat dan in tenminste de afgelopen 2000 jaar, dat de wereld zich moet opmaken voor forsere weersextremen als drastische maatregelen uitblijven, en dat de opwarming van 1,5 graad tien jaar eerder wordt bereikt dan gedacht. Nu de wetenschap heeft gesproken, gaat het in Glasgow over wat landen er concreet aan kunnen doen.
Wie komen er?
Veel staatshoofden en regeringsleiders hebben toegezegd te komen en houden begin volgende week een toespraak. Veel ogen zijn gericht op de Amerikaanse president Biden. Zijn voorganger Donald Trump had weinig op met het klimaat en trok zijn land terug uit het Parijse akkoord. Nu Biden weer meedoet, is de vraag hoe de VS zich zal opstellen.
Ook veel Europese regeringsleiders reizen naar Glasgow. Maar zowel de Chinese president Xi Jinping als de Russische president Poetin is er niet bij. Vanuit China komt er vermoedelijk wel een andere hoge vertegenwoordiger. Belangrijk, want China is wereldwijd de grootste uitstoter. China heeft al gezegd de uitstoot te willen laten pieken voor het jaar 2030 en in 2060 op netto nul uitstoot te willen uitkomen.
Belangrijk is verder wie de top organiseert. De voorzitter is de Britse minister Alok Sharma. Hij zei eerder te hopen dat de conferentie "steenkool aan de geschiedenis geeft". Daarnaast hamert Groot-Brittannië op het sneller opschalen van hernieuwbare energie, het stoppen van ontbossing en het sneller overschakelen op elektrische auto's.
Wie gaan erheen voor Nederland?
Voor ons land gaat premier Rutte. Daarnaast vertrekt komende zaterdag een speciale klimaattrein, met zo'n 500 passagiers. Rail to the Cop (waarbij Cop staat voor Conference of the Parties) is een initiatief van de jongerengroep Youth for Sustainable Travel. Spoorbeheerder ProRail, de NS en Eurostar hebben meegeholpen de treinreis te organiseren. Naast politici en ambtenaren reizen ook wetenschappers, ngo's en klimaatactivisten mee. Eurocommissaris Frans Timmermans zwaait de trein zaterdag uit.
