Nieuwe 'waterval' aan verhalen schetst ontluisterend beeld van Facebook
Kan het imago van Facebook nog verder beschadigd raken? Een nieuwe golf berichtgeving over alles wat er misgaat binnen het bedrijf, bereikte gisteren een voorlopig hoogtepunt.
Maar liefst vijftien - voornamelijk Amerikaanse - media publiceerden op één dag samen tientallen artikelen. De bron van dit alles is klokkenluider Frances Haugen, een voormalig medewerker van de techgigant. Zij verzamelde voor vertrek tienduizenden pagina's aan documenten.
De verhalen schetsen een beeld van een bedrijf dat zijn eigen platforms niet onder controle heeft en waarschuwingen van zijn medewerkers negeert. Dat is een bekend beeld, maar de hoeveelheid verhalen in korte tijd is ongekend. Facebook zelf zegt dat de boodschap van al deze verhalen onjuist is en dat de suggestie dat winst belangrijker is dan de veiligheid van gebruikers niet klopt.
Berichtenstroom geen toeval
Dat deze media tegelijkertijd publiceerden, is geen toeval. Sinds halverwege september heeft The Wall Street Journal een reeks artikelen gepubliceerd. Daar kwam vervolgens een uitzending van het tv-programma 60 Minutes bij, waar Haugen zichzelf bekendmaakte.
Begin deze maand kreeg een grotere groep media de kans om ook verhalen te maken op basis van de documenten, tot teleurstelling van de Journal. Het gaat om media als The New York Times, CNN, AP, maar ook Europese kranten als de Financial Times en Le Monde.
Een kleine greep uit de verhalen die tot nu toe naar buiten zijn gekomen (een volledigere lijst is hier te vinden):
- Medewerkers van Facebook waarschuwden het bedrijf voor en na de Amerikaanse presidentsverkiezingen voor de hoeveelheid misinformatie en complottheorieën die rondgingen, het bedrijf deed hier niet of nauwelijks iets aan (The New York Times).
- Facebook doet veel te weinig om desinformatie en haatzaaien in India tegen te gaan. Het land is een belangrijke groeimarkt voor Facebook, maar de lokale tak krijgt te weinig middelen (Associated Press).
- Facebook worstelt met het vasthouden van jonge gebruikers via de bekende 'blauwe app'. Dit wordt gezien als een "existentieel gevaar" op lange termijn. Of de plannen om gebruikers terug te winnen slagen, is maar de vraag (The Verge).
- Topman Mark Zuckerberg wil bekendstaan als een grote voorvechter van vrijheid van meningsuiting. Maar in Vietnam besloot hij anders, zeggen bronnen, en werd op verzoek van de overheid voorafgaand aan verkiezingen meer gecensureerd. (The Washington Post).
- Ook kritiek onder Facebook-medewerkers zelf komt naar boven, die ze uiten op interne fora. Zo zegt een anonieme medewerker: "we moeten echt over onze terughoudendheid heenstappen en aan de kant van de waarheid en realiteit gaan staan" (Politico).
De vraag is wat dit uiteindelijk met het bedrijf doet. Financieel gezien lijkt het nog altijd immuun te zijn voor alle verhalen die afgelopen jaren zijn verschenen.
Besmeurd en schoon tegelijk
In feite heeft Facebook twee gezichten. Sinds 2016 - vijf jaar geleden dus - ligt het ene gezicht van het bedrijf al onder vuur. Het begon met nepnieuws, daar kwamen Russische trollen bij en vervolgens dataschandaal Cambridge Analytica waarbij gegevens van tientallen miljoenen Facebookgebruikers werden buitgemaakt.
Het andere gezicht is daarentegen al jaren brandschoon. Als het aankomt op de financiën gaat het 't bedrijf al jaren voor de wind. Het laat zien hoe dominant Facebook, samen met Google, is op de online advertentiemarkt.
De winst van Facebook is de afgelopen jaren, ondanks alle negatieve berichten, alleen maar gegroeid:
Daar zal de top van Facebook zich dan ook aan vasthouden. Dat wil niet zeggen dat alle verhalen niks doen met het moreel binnen het bedrijf. Hoe leuk vinden de tienduizenden medewerkers het nog om voor het bedrijf te werken? En - ook niet onbelangrijk - hoe goed lukt het Facebook om nieuw talent aan te trekken?
Ten slotte zullen de berichten Brussel en Washington vermoedelijk alleen maar meer motiveren om nieuwe, strengere regels tegen Facebook op te stellen.
