Milieuorganisaties verontwaardigd over loslaten plafond CO2-opslag
Een 'eenzijdige wijziging van het Klimaatakkoord' en 'echt de verkeerde richting' wordt het genoemd: het ophogen van het afgesproken plafond van de hoeveelheid CO2 die onder de grond mag worden opgeslagen. Milieuorganisaties zijn verontwaardigd over het voornemen van het kabinet om hier extra geld voor uit te trekken, zoals aangekondigd in de Miljoenennota.
Bedrijven in de industrie die hun uitstoot willen verminderen, kunnen daarvoor extra subsidie krijgen. Bij ondergrondse CO2-opslag of CCS (Carbon Capture and Storage) komt de CO2-uitstoot van bedrijven niet in de atmosfeer, maar wordt het afgevangen en opgeslagen in een leeg gasveld onder de Noordzee. Het demissionaire kabinet stelt de extra subsidie beschikbaar met het oog op de klimaatdoelen in 2030.
"Dit is een breuk met het Klimaatakkoord, waarbij is afgesproken dat er een hard subsidieplafond voor de opslag van CO2 is", stelt Natuur en Milieu. De organisatie is bang dat als bedrijven veel CO2 onder de grond mogen stoppen, ze minder de noodzaak voelen om hun productiemethoden echt duurzamer te maken. "Het kabinet is gezwicht voor de lobby van de fossiele industrie. Onbegrijpelijk, onnodig, en het druist keihard in tegen de in het Klimaatakkoord gemaakte afspraken."
Geld maar één keer uitgeven
In het Klimaatakkoord (2019) werd afgesproken dat er met overheidsgeld voor maximaal 7,2 megaton CO2 mag worden opgeslagen. Daar komt vandaag 2,5 Mton bij. "Je kunt niet na twee jaar afspraken overboord gooien die zo essentieel zijn", zegt directeur Marjolein Demmers van Natuur en Milieu. Ze is blij met het extra geld voor klimaat, maar is bang dat er nu minder subsidie beschikbaar is voor bijvoorbeeld het elektrificeren van de industrie. "Je kunt geld maar één keer uitgeven."
Ook Greenpeace noemt het onverteerbaar dat het demissionaire kabinet van plan is om "grote vervuilers toe te staan dat zij nog meer CO2 dan eerder afgesproken gesubsidieerd onder de Noordzee mogen stoppen." En ook de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) vindt dat het "eenzijdig verhogen van dit plafond" niet past "in de geest van samenwerking" die hoort bij het Klimaatakkoord.
"Wij vrezen dat dit andere opties verdringt die hard nodig zijn voor een duurzame toekomst, zoals duurzame warmte, elektrificatie en groene waterstof. Er staat dat dat niet de bedoeling is, maar dat kan wel het effect zijn."
Kritiek onterecht
Staatssecretaris Dilan Yesilgöz van Economische Zaken en Klimaat wijst de kritiek van de hand. Door het tijdelijk ophogen van de hoeveelheid afvang en opslag van CO2 is het mogelijk om sneller CO2 te reduceren op een kostenefficiënte wijze, zegt ze. "En tegelijkertijd (...) zeggen we ook dat er moet ruimte blijven voor nieuwe technieken waar we uiteindelijk allemaal naartoe willen."
Ed Nijpels, voorzitter van het voortgangsoverleg Klimaatakkoord, hoopt dat er de komende dagen meer details duidelijk worden over de aankondiging van het kabinet. Hij vindt het nog te vroeg om te spreken van een breuk met het Klimaatakkoord. "Het kabinet zegt dat er voor ondergrondse CO2-opslag geld bij komt, maar dat er aan de verhouding tussen subsidie voor CCS en voor andere verduurzamingsmaatregelen niets verandert."
Hans Grünfeld, van de lobbyorganisatie VEMW van grootverbruikers in de industriesector, begrijpt de extra subsidie voor ondergrondse CO2-opslag wel: "Dit staat los van het Klimaatakkoord. Als je kijkt naar de verkiezingsprogramma's van de verschillende partijen, dan kan het je niet verbazen dat het kabinet hier meer voor gekozen heeft."
CO2-opslag-project juist gestopt
De aankondiging van het kabinet om meer in te zetten op ondergrondse CO2-opslag komt op een opmerkelijk moment. Gisteren bleek dat wat het grootste CCS-project van Nederland had moeten worden, stopt. Het zogeheten Athos-project zou vanaf 2027 jaarlijks zo'n zes tot acht Mton CO2 opslaan.
Nadat Tata Steel vorige week had besloten versneld over te stappen op waterstof, verviel de grootste klant van het project. "Dit is de nieuwe realiteit. We zijn er vorige week van op de hoogte gesteld en zijn tot de conclusie gekomen dat het project in zijn huidige vorm niet kan doorgaan", zei Joep Sweyen van Athos gisteren.