Griep heeft deze herfst wat in te halen en slaat misschien heviger toe dan normaal

• Eva Munnik

De kans is groot dat de griep en andere luchtwegvirussen deze winter extra veel gaan circuleren. Virologen vrezen een stevige influenza-epidemie. "Door de versoepeling van de afstandsmaatregelen steken andere luchtwegvirussen weer de kop op", volgens viroloog Menno de Jong van Amsterdam UMC.

"Als het kouder weer wordt en de dagen korter zijn, gaan mensen meer binnen zitten en doen ze hun ramen dicht. Dat zijn goede omstandigheden voor luchtwegvirussen", vult zijn collega Louis Kroes van het LUMC aan. "Bovendien heeft de griep wat in te halen."

De griep kan zelfs heviger dan anders toeslaan doordat minder mensen er weerstand tegen hebben. Influenza was anderhalf jaar lang helemaal weg, zegt De Jong. "Dat is opmerkelijk, want sinds we weten van het bestaan van het griepvirus hebben we nog nooit een winter zonder griep meegemaakt. Doordat er dit jaar geen influenza was, heeft onze immuniteit geen boost gehad. Waarschijnlijk is daardoor een groter deel van de bevolking behoorlijk vatbaar."

De griep bleef weg door de coronamaatregelen, legt Kroes uit. Afstand houden en drukte vermijden werkten zelfs nog beter tegen de griep dan tegen het coronavirus, omdat dat een "verraderlijker" virus is. "Covid is al besmettelijk voordat je je ziek voelt dus je besmet anderen voor je het in de gaten hebt. Bovendien had niemand er nog immuniteit tegen."

Hoe te voorkomen

Maar hoe zorg je ervoor dat je niet geveld wordt door griep deze winter, nu er minder coronamaatregelen zijn? Volgens Kroes geeft bijvoorbeeld wat extra fruit eten helaas geen weerstand. "Gezond leven zorgt ervoor dat je misschien minder ziek wordt, maar het voorkomt niet dat je influenza krijgt. Alleen specifieke afweer helpt tegen griep, doordat je het al gehad hebt of gevaccineerd bent."

Het succes van de coronamaatregelen om griep tegen te gaan, roept de vraag op of de maatregelen kunnen blijven om een influenza-epidemie te voorkomen. Volgens Kroes is daar nooit aan gedacht, hoe logisch het misschien ook lijkt. "Virologen heeft het altijd wel wat verbaasd dat we zo weinig doen om influenza te voorkomen, daar gaan immers ook mensen aan dood. We houden zelfs midden in de winter, dé grieptijd, een volksfeest dat zich vooral binnen afspeelt: carnaval."

Het is daarom volgens Kroes een goed idee om bewuster om te gaan met de griep. "Door bijvoorbeeld meer hygiëne te betrachten en je bij enige ziekte niet onder de mensen begeven."

Herfstgriep

Het valt niet te voorspellen wanneer de griep toeslaat en of het inderdaad heviger zal zijn, zegt viroloog De Jong. "Doordat de griep nooit eerder weg was, weten we niet hoeveel impact het op de immuniteit heeft."

Normaal circuleert griep vooral in januari en februari, maar dat zou dit jaar eerder kunnen zijn, bijvoorbeeld al in de herfst. "Deze zomer hadden we immers ook opeens een kleine epidemie van het RS-virus onder kinderen. Heel gek, want dat zie je normaal alleen in de winter. Ook dat komt waarschijnlijk doordat de bevolking minder immuniteit heeft opgebouwd."

De virologen waarschuwen dat het druk kan worden in ziekenhuizen. Kroes: "Je krijgt een opeenhoping van infecties: griep, een restje covid en andere luchtwegvirussen die iets in te halen hebben. Dat kan een hoge zorgbelasting geven. In gewone tijden was het trouwens door een griepepidemie ook wel eens razend druk in ziekenhuizen en op de IC's, maar niemand besteedde daar toen zoveel aandacht aan."

De Jong had graag gezien dat kwetsbare groepen wat eerder dan normaal hun griepprik hadden gekregen, maar de influenzavaccins zijn waarschijnlijk pas in oktober beschikbaar. "Het zou zinnig zijn als meer zorgpersoneel de griepprik neemt, want nu doet slechts een minderheid dat. Sowieso zouden meer mensen zich tegen influenza mogen laten vaccineren. Er zijn daarom extra vaccins besteld."