'Angst voor ontvoering houdt miljoen Nigeriaanse scholieren thuis'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Ten minste 1 miljoen Nigeriaanse kinderen missen uit angst voor ontvoeringen het begin van het schooljaar. Dat schat mensenrechtenorganisatie Unicef. Vooral in het noorden van Nigeria worden groepen schoolkinderen regelmatig ontvoerd door gewapende groeperingen.

Dit jaar zijn er twintig aanvallen op Nigeriaanse scholen geweest waarbij 1436 kinderen werden ontvoerd. Zeker zestien van hen kwamen om het leven, meldt Unicef. Meer dan tweehonderd kinderen worden nog vermist.

Deze maand zouden ongeveer 37 miljoen kinderen weer naar school gaan in Nigeria. "Een eerste schooldag moet voor ouders en hun kinderen een fijne gebeurtenis zijn", zegt Peter Hawkins, vertegenwoordiger van Unicef in het land. "Dit moment wordt afgepakt van ongeveer een miljoen Nigeriaanse kinderen dit jaar omdat onzekerheid hun veiligheid en educatie bedreigt."

De ontvoeringen in Nigeria werden aanvankelijk vooral uitgevoerd door terreurgroepen Boko Haram en Islamitische Staat in West-Afrika. Maar nu worden schoolkinderen steeds vaker ontvoerd door criminele bendes, die vooral geld hopen te verdienen aan de ontvoeringen.

De ontvoeringen door groepen criminelen zijn in de laatste twee jaar opgekomen, zegt Nigeria-deskundige en universitair hoofddocent aan de Universiteit Leiden David Ehrhardt. "Boko Haram ontvoerde vooral mensen voor rekrutering, maar criminelen zagen dat de groepering veel aandacht kreeg en dat er veel losgeld betaald werd."

Niet alleen schoolkinderen worden ontvoerd, zegt de universitair hoofddocent. "Er is in het hele land een kidnapepidemie aan de gang. Je ziet ook dat volwassenen ontvoerd worden voor losgeld."

Hoeveel losgeld wordt gevraagd, is lastig vast te stellen, zegt Ehrhardt. De nationale overheid wil niet dat losgeld wordt betaald, maar in de praktijk gebeurt dat vaak wel door lokale overheden, zegt hij. "Eigenlijk moet je dat niet doen, maar ga dat maar weigeren als er kinderen zijn ontvoerd."

Confronteren

Dat losgeld is een winstgevende onderneming in een land waar veel jongeren arm, werkloos en hongerig zijn, zei Ernest Ereke, een Nigeriaanse hoogleraar politicologie tegen persbureau AP. "De staat, die criminelen zou moeten confronteren, helpt hen in feite door aan hun eisen te voldoen. Criminelen zouden bang moeten zijn voor de staat, maar in dit geval is de staat bang voor de criminelen."

In de deelstaten lopen ook burgers rond die zichzelf hebben bewapend om kinderen te beschermen tegen ontvoeringen. Volgens Nigeria-deskundige Ehrhardt is dat geen oplossing. "Soms lukt het ze om ontvoeringen te stoppen, maar soms ook niet. En er is een groot nadeel: hoe ontbind je een bewapende burgerwacht als de directe dreiging van de kidnapping weer voorbij is? Dit probleem zag je ook al in de tijd van Boko Haram."

Lastig te stoppen

Het is volgens de universitair hoofddocent lastig om op korte termijn een eind aan te maken aan de ontvoeringen. "De politie in Nigeria is federaal. Die is als eerste aan zet, maar er is een groot tekort aan agenten. Daar moet in geïnvesteerd worden. In sommige deelstaten waar miljoen mensen wonen heb je maar een paar duizend agenten."

Ook zouden veiligheidsdiensten meer moeten samenwerken met bijvoorbeeld kerken en moskeeën. Die hebben volgens Ehrhardt een betere kennis van de situatie in bepaalde gebieden. "Je hebt veel lokale informatie nodig om deze criminelen aan te pakken."