Achterban CDA wil duidelijkheid en terugkeer naar 'het redelijke midden'

• Barbara Terlingen

  redacteur Politiek

De top van het CDA, en in het bijzonder partijleider Wopke Hoekstra, moet op het congres van zaterdag met een "heel goed verhaal komen" om de onrust in de achterban te beteugelen. Dat zeggen leden van verschillende partijafdelingen tegen de NOS.

"De rust in de partij moet terug. De idealen en kernwaarden weer meer voorop. We moeten weer verbindend worden." Zinnen die in de meeste gesprekken al snel naar voren komen.

"Het is aan de landelijke partij om te laten zien dat ze mensen serieus nemen, en af te stappen van een houding die alleen maar tot meer weerstand en onvrede leidt" zegt Benny Munsters uit Deurne. Daar is volgens hem meer voor nodig dan "het aannemen van een resolutie". "Dat moet je laten zien. Of het congres een goede start zal zijn voor dat herstel, zal de toekomst uitwijzen."

De Deurnese afdeling staat als kritisch te boek en maakte enkele maanden geleden een statement dat ze zich los van het landelijke CDA op het lokale gaan focussen. Volgens Munsters leverde dat de afgelopen maanden "rust en vrijheid" op. "Je steeds verantwoorden voor landelijke toestanden en poppenkast kost veel energie, terwijl we ons richten op de belangen voor de inwoners in Deurne."

'Geen grote scheuring'

Een grote scheuring zien de meesten niet direct gebeuren, hoewel sommigen nog steeds twijfelen over al dan niet blijven. Zo windt de Amelandse Jeroen de Jong er geen doekjes om. "Het is jammer dat Pieter Omtzigt nog niet een partij voor zichzelf is begonnen. Dan had ik me daar misschien nu wel bij aangesloten."

In het noorden denken meer mensen er zo over, zegt De Jong. Ook overwegen sommigen de overstap naar de BBB van Caroline van der Plas, zegt De Jong. "Maar die partij doet met de gemeenteraadsverkiezingen niet mee, en die staan al snel voor de deur." Juist met het oog op die aanstaande verkiezingen hopen veel leden dat het CDA zich herpakt met een goed verhaal.

Ook al heeft Kamerlid Omtzigt deze week aangegeven niet bij de partij terug te willen keren, leden vinden dat de partij moet blijven openstaan voor verzoening of samenwerking met hem.

Meer empathie en compassie

Bart van Horck van de vereniging Midvoor, die zich ten doel stelt om politieke vernieuwing in het CDA door te voeren: "De partij moet op het congres laten zien echt open te staan voor verandering. Ze moeten de fouten van het afgelopen dramatische jaar erkennen. En laten zien dat we teruggaan naar het 'redelijke midden'".

De vraag is of partijleider Hoekstra het profiel heeft om zo'n nieuwe koers uit te zetten. Hij wordt door sommigen binnen de partij als te rechts gezien. Benny Munsters: "Het is lastig beoordelen vanuit Brabant. En ook niet helemaal eerlijk vanaf de zijlijn. Maar kijk naar het Nederlands elftal: met een aantal andere spelers en een gewijzigde houding konden ze met wat kleine wijzigingen zichzelf opnieuw uitvinden de afgelopen week."

Nu kreeg Oranje onlangs in de persoon van Louis van Gaal een nieuwe bondscoach. Musters: "Het kan natuurlijk ook als de zittende coach of leiding uit een geheel nieuw vaatje gaat tappen." Dat zou wat veel leden betreft neerkomen op meer empathie en compassie met mensen en de samenleving.

Leden adviseren de partij vooral meer met de achterban in gesprek te gaan, iets wat interim-voorzitter Van Rij de afgelopen maanden al in gang heeft gezet. Jeroen de Jong uit Ameland vindt het hard nodig. "Het zit veel boeren dwars dat er niet met hen maar over hen wordt gesproken. Wij begrijpen echt dat er een groot woningprobleem is, maar nu wordt alles op het bordje van het platteland gegooid."

Deze week kwam het wetenschappelijk bureau van het CDA onder leiding van Richard van Zwol met een rapport over de gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Conclusie: het vertrek van Kamerlid Omtzigt, de slechte verkiezingsuitslag en de slechte resultaten in de peilingen heeft de partij aan zich zelf te wijten. Het CDA moet zichzelf opnieuw willen uitvinden, concludeert de commissie.

Bart van Horck van Midvoor is optimistisch: "Als we dit rapport als uitgangspunt nemen kunnen we echt aan de slag". Hij denkt dat het merendeel van de leden met dit verhaal door kan. Maar dan de kiezers nog, realiseert hij zich. "We moeten echt aan de bak."

Hij denkt dat dit congres daarbij kan helpen en zelfs wel "een kantelpunt" kan worden.

Van Horck: "We moeten meer sociale keuzes maken, richting het midden. Geen VVD-light-profiel meer. Zo rechts is het profiel van Hoekstra ook weer niet. Heeft u weleens de Bilderberglezing van hem goed gelezen? Of zijn Humboldtlezing? Daar zag je juist de Europakoers en de middenkoers van Hoekstra goed terug. Dat was verre van rechts."

"En realiseert u zich ook dat dit het eerste congres van Hoekstra als partijleider is. Hij heeft nog niet echt veel tijd gehad, kwam laat in de campagne. Ik voorspel u: we gaan de echte, inhoudelijke Hoekstra nog zien."