UWV eist geld niet terug: 'Er moet meer menselijkheid in wetgeving komen'
Vandaag kwam naar buiten dat het UWV bij 1200 mensen die een te hoge uitkering kregen het geld niet zal terugvorderen. De fout lag bij het UWV. En omdat de impact van terugvordering groot kan zijn, mogen deze mensen het geld houden.
Dat is een goede stap, vinden belangenbehartigers van burgers en ontvangers van uitkeringen. Maar er is meer nodig, volgens hen. "Je ziet hieraan dat sinds de toeslagenaffaire het UWV heel hard bezig is om intern na te gaan wat er bij hen beter kan. En dat valt te waarderen", zegt Amma Asante, voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad. Die organisatie zet zich in voor mensen met een uitkering.
Ook de Nationale Ombudsman, Reinier van Zutphen, prijst de beslissing van het UWV. "Ik vind het goed dat, als er vergissingen worden gemaakt, de overheid deze zelf eerlijk toegeeft en oplost, nog voordat mensen er de dupe van worden."
Eerlijke overheid
Maar volgens Van Zutphen moet de overheid beter z'n best doen om dit soort problemen te voorkomen. "Burgers willen een overheid die eerlijk is en begripvol met mensen omgaat. In de basis betekent dit dat de overheid al aan de voorkant moet kijken: doen we de goede dingen en doen we ze goed? In welke situatie zitten mensen, waar hebben ze recht op en wat hebben ze nodig? Voorkomen is altijd beter dan genezen."
Het Nederlandse systeem van verschillende uitkeringen is te ingewikkeld. Er zijn allemaal verschillende potjes en hokjes.
Volgens Asante van de Landelijke Cliëntenraad is het fundamentelere probleem niet opgelost. "Het Nederlandse systeem van verschillende uitkeringen is te ingewikkeld. Er zijn allemaal verschillende potjes en hokjes. Dat leidt tot heel ingewikkelde aanvraagprocessen en als cliënt ben je bijna overal verantwoordelijk voor."
"Dat is vragen om problemen", vindt ze. "Een fout is zo gemaakt, ook zonder dat je je daar van bewust bent. Je loopt vaak het risico op een terugvordering. In dit geval heeft het UWV het netjes opgelost, maar we weten dat het vaak minder netjes gebeurt."
Asante pleit ervoor dat als mensen van werk naar werkloosheid of ziekte gaan, dat ze de tijd en ruimte krijgen om te werken aan herstel en het verbeteren van hun arbeidsmarktpositie. "Zonder dat ze zich moeten druk maken over: heb ik wel zus en zo doorgegeven aan het UWV, de Belastingdienst, de gemeente, de Sociale Verzekeringsbank? Die administratieve rompslomp creëert ontzettend veel stress."
'Betere balans'
De overheid gaat nu, na de toeslagenaffaire, wel echt anders te werk dan vroeger, vindt Gijsbert Vonk, hoogleraar socialezekerheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Die affaire heeft een klimaat gecreëerd om deze beslissing te kunnen nemen."
Het is volgens hem een eerste teken dat het hele strenge terugvorderingsregime in de sociale zekerheid weer wat meer evenwicht krijgt. "Het is een betere balans tussen het belang van de staat om geld terug te vorderen en hoe dat aankomt bij de individuele burger die zich in dit geval van geen kwaad bewust is."
Meer menselijkheid in de wetgeving
Asante van de Cliëntenraad vindt dat er nog niet sprake is van een fundamentele omslag. "Dat vind ik te vroeg juichen. De echte omslag moet komen van de politiek. Die is de opdrachtgever van uitvoeringsorganisaties als het UWV. En die moet ervoor zorgen dat er meer menselijkheid in de wetgeving komt en dat er meer maatwerk wordt geboden."
