Ook op plek Busquets blijft Frenkie de Jong Frenkie de Jong: 'Beste positie'

• Jesse Wieten

  redacteur NOS Sport

Voorafgaand aan de wedstrijd tegen Noorwegen (1-1) was Louis van Gaal duidelijk over de rol die hij voor ogen heeft voor Frenkie de Jong in zijn 1-4-3-3-systeem met Oranje. Hij ziet in De Jong zijn centrale man op het middenveld, met de punt naar achteren welteverstaan. De regisseur, maar ook de controleur.

"Ik vind dat dat zijn beste positie is", zei Van Gaal. Bij FC Barcelona speelt De Jong meestal links op het middenveld, iets offensiever, omdat aanvoerder Sergio Busquets daarnaast de middenman is. "Maar hij moet centraal spelen", gaf de bondscoach een tip aan Barça-coach Ronald Koeman over De Jong.

Met de positie van De Jong gaf Van Gaal een vervolg aan een opvatting die hij al had geventileerd toen hij nog geen bondscoach was. Van Gaal is fan van De Jong, maar vooral van De Jong in een centrale rol als controleur en minder van de Zuid-Hollander in een aanvallender functie aan de zijkant.

Een meer defensieve rol bij Oranje is De Jong niet vreemd, maar meestal was hij in 4-3-3 dan een van de twee controleurs, onder Koeman vooral samen met Marten de Roon. Hij kon min of meer gaan en staan waar hij wilde, zijn intuïtie volgend, de bal achterna.

Ook in het 5-3-2-systeem van Frank de Boer was De Jong een van de twee achterste mensen op het middenveld, met daarvoor aanvallende middenvelder Georginio Wijnaldum.

Tegen Noorwegen waren de aanvallende Oranjerollen aan de zijkant van het middenveld toebedeeld aan Wijnaldum en Davy Klaassen. "Het staat zo dat iedereen in zijn kracht speelt", legde Van Gaal vooraf uit.

130 balcontacten

De positie van De Jong betekende dat vrijwel elke aanval via hem verliep, resulterend in enorm veel balcontacten. De 130 balcontacten van De Jong waren zijn hoogste aantal in Oranje en het hoogste aantal voor een speler van het Nederlands elftal in een interland sinds Matthijs de Ligt op 16 november 2019 tegen Noord-Ierland (138).

"Ik kwam veel aan de bal en daar hou ik van", zei De Jong na afloop. Ter vergelijking: in het laatste EK-duel met Tsjechië had de middenvelder maar 67 balcontacten.

Maar wat deed De Jong met zijn balbezit? Zijn passnauwkeurigheid van 94,8 procent was dit jaar niet beter in Oranje. Zijn meeste passes gingen naar verdedigers, naar Daley Blind (27) en Virgil van Dijk (25), terwijl hij zijn medemiddenvelders Wijnaldum (8) en Klaassen (5) minder goed kon vinden.

Clubgenoot Memphis Depay kreeg vijf keer een bal van De Jong. Hoewel hij tegen Noorwegen meer succesvolle passes gaf (110) dan in zijn laatste twee wedstrijden voor FC Barcelona (70 en 75), vond hij Memphis minder vaak dan in de Spaanse competitie (8 en 6 keer).

Naast de meeste balcontacten en passes had De Jong ook de meeste passes op de helft van de tegenstander en de meeste balveroveringen. Hij gaf één pass eindigend in het strafschopgebied.

De Jong vond zelf dat zijn balbezit te weinig had opgeleverd: "Ik had er meer mee moeten doen. We kwamen moeilijk tot uitgespeelde kansen."

Overal te vinden

Een blik op het plaatje hieronder van zijn balcontacten leert dat De Jong overal op het veld te vinden was, eigenlijk zoals hij altijd speelt, controleur of niet. Hij liet zich bij de opbouw, zoals hij gewend is, inzakken op links, tussen de centrale verdedigers Virgil van Dijk en Stefan de Vrij en op rechts. Daardoor stond Oranje achterin soms net als in een 5-3-2 met drie man centraal achterin.

Voor een klassieke controleur was De Jong vaak in beweging en regelmatig niet voor de verdediging te vinden; heel anders dan Busquets, die als controleur echt zijn positie vasthoudt. Zodra De Jong zijn centrale plek had verlaten, lag het veld bij balverlies open voor de Noren. Niet voor niets kwam Wijnaldum in de tweede helft meer naast De Jong te spelen.

"Soms moest ik het iets anders invullen", zei De Jong hierover. "Zeker als zij met twee spitsen spelen, kan ik niet te veel voor de bal gaan lopen. Anders gaat het qua restverdediging niet goed. Dus ik speelde iets gereserveerder."

Van Gaal had het ook gezien. "Normaal gesproken verliezen spelers zoals Blind, Timber, Klaassen, Wijnaldum en Frenkie niet zó snel de bal. Nogmaals, dat ligt aan de Noren die goed druk gaven naar voren, maar ik had verwacht dat we ons daaronderuit konden spelen. Je zag dat ons dat alleen goed lukte in de eerste twintig minuten."

Met onder anderen Stefan de Vrij, Denzel Dumfries en Steven Berghuis verklapte Van Gaal vrijdag op de persconferentie al enkele namen van zijn opstelling tegen Montenegro. De vraag is of het middenveld zaterdag hetzelfde staat als bij het startsignaal tegen Noorwegen.