Lastige keuzes: hoe Van Gaal Oranje een nieuw gezicht kan geven
Bij de start van zijn derde periode als bondscoach van het Nederlands elftal woensdag in Oslo tegen Noorwegen draait het natuurlijk om de broodnodige punten in de WK-kwalificatie.
Louis van Gaal zou Louis van Gaal niet zijn als hij Oranje in de korte tijd die hem is gegeven niet naar zijn hand zou willen zetten. We zetten vijf mogelijke veranderingen op een rij.
Keeper
"We hebben geen onbetwiste nummer één meer, zoals in de tijd van Edwin van der Sar", zei Frans Hoek vorig jaar tegen de NOS. "Niemand steekt er echt bovenuit. Eigenlijk ligt de positie van keeper in Oranje gewoon open."
Kort na zijn promotie tot hoofdtrainer van Ajax stond Van Gaal al voor een cruciale keeperskeuze. Stanley Menzo, jarenlang de vaste eerste doelman in Amsterdam, ging in de fout tegen Auxerre en moest in 1993 plaatsmaken voor Van der Sar. Een gouden greep, zo bleek.
Twintig jaar later was Van Gaal de man die Jasper Cillessen liet debuteren in Oranje. Ook nu ligt zo'n mogelijk historische keuze in het verschiet. De 32-jarige Cillessen ontbreekt vanwege gebrek aan fitheid in de selectie.
De 33-jarige Tim Krul is sinds zijn heldenrol als penaltystopper bij het WK van 2014 toch vooral een stand-in gebleken. En dus is nu misschien wel het moment aangebroken voor een nieuw tijdperk, voor een keeper die kan uitgroeien tot de onbetwiste nummer één onder de lat.
Daarvoor zijn de 23-jarige Justin Bijlow en de 24-jarige Joël Drommel de kandidaten. Ze zijn niet voor niets geselecteerd. Ze zijn allebei talentvolle voormalig jeugdinternationals, maar hebben nog geen A-interland achter hun naam.
Wie tegen de Noren onder de lat staat? Die kaart hield Van Gaal nog even tegen de borst.
Verdedigingscentrum
Virgil van Dijk is terug en dat is goed nieuws voor Oranje. Met daarnaast Stefan de Vrij en Matthijs de Ligt heeft Van Gaal drie internationale topverdedigers tot zijn beschikking. Bij een systeem met drie centrale verdedigers kunnen ze alle drie spelen.
Bij een systeem met twee centrale verdedigers wacht de bondscoach een lastige, luxe keuze.
Die keuze hoeft Van Gaal sowieso tegen Noorwegen nog niet te maken door de schorsing van De Ligt, maar tegen Montenegro en Turkije wel, nieuwe schorsingen en blessures daargelaten.
In de persconferentie van afgelopen vrijdag deelde Van Gaal een sneer uit aan De Ligt. "Hij heeft duidelijk aangetoond dat hij niet aan de linkerkant kan spelen", zei Van Gaal over De Ligt als linkerverdediger in een driemanscentrum.
Positief was Van Gaal over De Vrij: "Die heeft het de laatste interlands zeer goed gedaan, dus ik ben niet zo bang."
Hiërarchie
Het is des Van Gaals om bij zijn entree als coach ook de hiërarchie in de spelersgroep zorgvuldig onder de loep te nemen. Hij let daarbij op gedrag binnen én buiten het veld. Wie neemt het voortouw, wie geeft het goede voorbeeld, wie neemt het woord en wie kan Van Gaals visie vertalen?
Waar nodig zal Van Gaal de hiërarchie opschudden. Dat laatste kan door het selecteren van nieuwe spelers, maar ook door bepaalde spelers een belangrijkere rol te geven.
Drie weinig vernieuwende aanvoerders wees Van Gaal dinsdag aan. Achter Virgil van Dijk zijn dat Georginio Wijnaldum en Daley Blind. Daarbij koos de bondscoach voor ervaring en ging hij voorbij aan jongere alternatieven als Memphis Depay, die onder De Boer zes keer de band droeg, en Frenkie de Jong, bepalend bij FC Barcelona.
Deze keuzes zijn overigens niet voor altijd. Een aanvoerdersband moet je volgens Van Gaal blijven verdienen. Bij zijn tweede periode als bondscoach was Wesley Sneijder aanvankelijk de eerste aanvoerder, Dirk Kuijt de nummer twee en, met het oog op de toekomst, Kevin Strootman de derde aanvoerder.
Dat deed Van Gaal onder meer op basis van het gedrag van de betreffende spelers bij Oranje.
"We hebben een groepsgesprek gehouden", vertelde Van Gaal in 2012. "En ik heb toen nog eens goed opgelet. Daarna heb ik definitief voor Sneijder gekozen. En Dirk is een voorbeeld voor iedere voetballer in Nederland. Dat was geen moeilijke beslissing voor mij."
Een jaar later kwam Van Gaal al terug op zijn beslissing. Sneijder was als aanvoerder volgens Van Gaal niet meer te handhaven wegens gebrek aan fitheid en speeltijd. Robin van Persie werd de nieuwe captain en Arjen Robben de nieuwe nummer twee.
Talent
In zijn eerste periode als bondscoach liet Van Gaal onder anderen Mark van Bommel en Rafael van der Vaart debuteren en in zijn tweede periode stond hij aan de basis van de interlandcarrière van onder anderen De Vrij, Blind en Depay.
Stuk voor stuk spelers die daarna mede het gezicht van Oranje gingen bepalen. Welke jonge speler uit de huidige groep zou het team vooruit kunnen helpen? Ajax-middenvelder Ryan Gravenberch kreeg onder De Boer al een kans.
Een echte verandering zou een basisplek voor Cody Gakpo zijn, hoewel ook de PSV-aanvaller geen debutant meer is. De 22-jarige Eindhovenaar was een van de uitblinkers van Jong Oranje op het afgelopen jeugd-EK. Aan de hand van een onnavolgbare Gakpo (twee goals) werd Jong Hongarije met 6-1 verslagen en pakte Jong Oranje de groepswinst.
Gakpo ging daarop met het grote Oranje mee naar het EK en debuteerde als invaller in het duel met Noord-Macedonië. Verder stelde de PSV'er zich tijdens het EK nog bescheiden op. Met twee goals in de kwalificatiewedstrijden voor de Champions League en afgelopen zaterdag de openingsgoal en twee assists tegen FC Groningen toonde Gakpo bij de start van het seizoen zijn goede vorm bij PSV.
De tijd lijkt rijp voor Gakpo om ook bij Oranje de schroom van zich af te werpen. "Hij gaat een belangrijke speler worden voor Oranje", zei Theo Janssen zondag in Studio Voetbal. "Hij is klaar om in de basis staan. Ik zou hem zeker opstellen. Er zijn andere opties, maar die zijn niet zo effectief als hij."
Backs
Naast Bijlow kan Feyenoord-clubgenoot Tyrell Malacia zijn debuut maken in Oranje. Een nieuw gezicht links in de verdediging van Oranje. Net als Gakpo was Malacia een van de uitblinkers van Jong Oranje op het EK. Zijn ontwikkeling gaat met vallen en opstaan, zoals zijn mindere optreden bij Feyenoord tegen FC Utrecht (3-1 verlies) zondag bewees.
Kiest Van Gaal dan toch voor Daley Blind aan de linkerkant, zoals hij ook deed in een 5-3-2-systeem op het WK van 2014? De veelzijdigheid en het tactisch inzicht van Blind zijn daarbij voordelen, waardoor Van Gaal tijdens de wedstrijd moeiteloos kan wisselen van systeem.
Aan de andere kant van de defensie is EK-uitblinker Denzel Dumfries normaal gesproken de man, maar hij heeft bij Internazionale nog maar zes minuten in de benen. Bovendien kan Van Gaal ook gaan voor het voetballend vermogen van Ajax-talenten Jurriën Timber of Devyne Rensch.
Onafhankelijk van de namen hoopt Van Gaal in de afgelopen twee dagen een team te hebben gevormd. Als voorbeeld liet hij de spelers maandag de prestatie van de Nederlandse 4x400 meter estafetteploeg zien. Liemarvin Bonevacia, Terrence Agard, Tony van Diepen en Ramsey Angela stegen in de olympische finale in Tokio boven zichzelf uit en liepen naar zilver. Dat is wat het teamgevoel kan doen, vertelde de bondscoach.
Van Gaal kreeg er tranen van in zijn ogen.
