Teruglezen: het Afghanistan-nieuws van woensdag

De tijd dringt bij de evacuaties uit Kabul, er zitten meer Nederlanders in Afghanistan dan bekend was en er dreigt een tekort aan opvanglocaties in Nederland. In dit artikel praten we je bij over het Afghanistan-nieuws van vandaag.

'Niet iedereen kan mee'

Waarschijnlijk kan Nederland niet iedereen die het uit Afghanistan had willen evacueren op tijd wegkrijgen uit het land. Demissionair minister Kaag van Buitenlandse Zaken zei vanmorgen dat de lijsten van mensen die zich voor evacuatie aanmelden steeds langer worden, terwijl het alleen maar moeilijker wordt om op het vliegveld van Kabul te komen. Mogelijk kunnen na vrijdag al geen mensen meer worden opgehaald.

Sommige bestaande evacuatie-operaties verlopen moeizaam. Zo zit een groep Nederlanders al uren vast in bussen in Kabul, op nog geen kilometer afstand van het vliegveld. Evacués in de bus zeggen tegen Nieuwsuur dat ze geen Nederlandse militairen hebben gezien, terwijl de Taliban duidelijk aanwezig zijn.

Evacuatiecijfers

Vandaag zijn drie evacuatievluchten aangekomen op Schiphol, met in totaal 479 mensen aan boord. Van hen hebben 92 evacués een Nederlands paspoort, meldt het ministerie van Defensie.

Hoeveel mensen er nog uit Afghanistan moeten worden opgehaald, is niet duidelijk. Wel werd vandaag bekend dat zich op dit moment 1250 mensen met een Nederlands paspoort voor evacuatie hebben aangemeld. Van hen zijn er 500 inmiddels in Nederland. Hetzelfde geldt voor (inclusief gezinsleden) 200 Afghaanse ambassademedewerkers, 250 tolken, 150 andere Afghanen die met Nederland hebben samengewerkt (zoals koks en chauffeurs) en nog zo'n 100 mensen die op verzoek van de VN zijn opgehaald.

Deadline

Bij de evacuaties telt ieder uur, zegt het demissionaire kabinet. De deadline van 31 augustus komt namelijk steeds dichterbij: dan vertrekken de laatste Amerikaanse militairen (en daarmee ook die van andere westerse landen) uit Afghanistan. President Biden wil aan die datum vasthouden.

Hoewel de militaire missie in Afghanistan dan dus stopt, zei de Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken vanavond in een persconferentie dat de 'evacuatiemissie' voorlopig doorgaat. Iedereen die na 31 augustus weg wil uit Afghanistan moet dat kunnen doen, zei hij. De VS zullen "zo lang als nodig is" ieder diplomatiek, politiek of economisch middel inzetten om dat mogelijk te maken, beloofde Blinken. Volgens hem zijn in totaal inmiddels meer dan 82.300 mensen uit Kabul opgehaald.

Eerder hadden de Taliban duidelijk gemaakt dat ze een langer verblijf van de Amerikanen in Afghanistan hoe dan ook niet accepteren. Wat de radicaal-islamitische beweging betreft mogen Afghanen het land nu al niet meer uit. Volgens Blinken hebben de Taliban nu toezeggingen gedaan voor een veilig vertrek van Amerikanen, burgers uit andere landen en "Afghanen die gevaar lopen".

De Duitse diplomaat Markus Potzel, die in de Qatarese hoofdstad Doha onderhandelt met vertegenwoordigers van de Taliban, zegt op Twitter dat Afghanen met de juiste papieren na 31 augustus nog wel met commerciële vluchten mee mogen:

Wat de deadline van 31 augustus voor Afghanistan en Nederland betekent, legt NOS op 3 uit in deze aflevering van de podcast Lang verhaal kort.

Opvanglocaties

Geëvacueerde Afghanen worden in Nederland op verschillende plekken opgevangen. Er zijn noodlocaties in Zoutkamp, Zeist, Heumensoord en Harskamp. Het demissionaire kabinet roept provincies en gemeenten op om meer opvangplekken voor asielzoekers te creëren, omdat de locaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) binnen een paar weken tijd vol dreigen te raken. Dat probleem speelt overigens al langer.

In Harskamp leidde de aangekondigde komst van Afghaanse asielzoekers gisteravond tot een grimmig protest. Inwoners die de NOS vandaag sprak zijn niet blij met hoe die demonstratie is verlopen, maar veel mensen snappen wel dát er werd gedemonstreerd:

Om een herhaling van het protest te voorkomen, gelden in de omgeving van de legerplaats in Harskamp vanavond en vannacht een noodbevel, een samenscholingsverbod en een alcoholverbod.

Tot slot

- De Tweede Kamer werd vandaag bijgepraat over de veiligheidssituatie in Afghanistan en de stand van zaken rond de evacuaties. Oud-voorzitter Snels van de militaire vakbond AFMP uitte zich daar zeer kritisch over de manier waarop het demissionaire kabinet is omgegaan met Afghanen die hebben meegewerkt aan Nederlandse missies. Volgens haar had het kabinet eerder moeten besluiten om mensen naar het vliegveld in Kabul te laten begeleiden. Verder verwijt ze de bewindslieden een gebrek aan regie.

- Het Rode Kruis heeft een speciaal gironummer geopend voor hulp aan Afghanen in Nederland en Afghanistan. Mensen die een bijdrage willen leveren, kunnen die storten op giro 6868. Volgens het Rode Kruis is er op dit moment vooral behoefte aan financiële steun, waarmee bijvoorbeeld medische hulp kan worden georganiseerd in Afghanistan. De afgelopen dagen heeft de hulporganisatie al veel kleding en andere tweedehands spullen gedoneerd gekregen.

- België stopt na vandaag met evacuaties uit Afghanistan, vanwege de situatie in het land en "in overeenstemming met andere Europese partners". De Belgen hebben honderden mensen uit Kabul opgehaald, onder wie ook Nederlanders. Morgenochtend geeft de regering op een persconferentie meer details over het besluit.