Huizen bouwen moeilijk, dus stimuleert gemeente Bergen splitsen
Wat doe je als er maar weinig plek is om huizen bij te bouwen, terwijl de woningnood hoog is en er veel villa's en twee-onder-een-kappers in je gemeente staan? Het Noord-Hollandse Bergen stimuleert het zogeheten splitsen en heeft de vergunning daarvoor gratis gemaakt, in de hoop dat meer huiseigenaren hun grote huis opdelen in meerdere kleinere woningen.
De gemeente maakt kosten tijdens zo'n vergunningsprocedure; normaal betaal je grofweg tussen de 2000 en 10.000 euro. Die kosten neemt de gemeente Bergen nu dus op zich.
'Enorme vraag'
"Er staan hier veel zeer grote woningen, tegelijk is er een enorme vraag naar kleinere huizen", zegt wethouder Wonen Klaas Valkering (CDA). "Bijbouwen is lastig, onder meer door de starre houding van de provincie. Een groot deel van de gemeente is 'bijzonder provinciaal landschap' of Natura 2000-gebied, waar bouwen niet kan."
Bergen zegt voor zover bekend de eerste te zijn die een splitsingsvergunning gratis maakte, begin dit jaar. De gemeente gaf er weinig ruchtbaarheid aan, vanwege lange wachttijden voor vergunningen door corona. De komende maanden gaat Bergen splitsing promoten.
Jaarlijks 50 woningen
Er zijn tot nu toe zes splitsingsvergunningen aangevraagd. "We hopen dat er straks 25 tot 50 woningen per jaar gesplitst worden. Voor een vrij kleine gemeente is dat toch wel wat", zegt Valkering. Bergen heeft zo'n 14.750 woningen.
Op een begroting van 70 miljoen euro verwacht de gemeente geen grote kostenpost; daarom is er geen geld voor gereserveerd.
Vergrijzing
Bergen is de meest vergrijsde gemeente van Nederland. Een op de drie inwoners is 65+. Vaak wonen senioren in grote woningen met meerdere verdiepingen, terwijl een benedenwoning of appartement voor hen praktischer zou zijn. Ook daarom stimuleert de gemeente splitsing.
"Ouderen kunnen dan bijvoorbeeld in de gesplitste benedenverdieping wonen en de bovenwoning verhuren of verkopen", zegt wethouder Valkering. "We streven er ook naar om de gemeente te verjongen. Door splitsing komen er meer woningen voor jongeren, die anders wegtrekken."
'Een van de oplossingen'
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt splitsen "zeker een van de oplossingen voor het woningtekort waar gemeenten mee bezig zijn". "Maar als je vergunningen gratis maakt, terwijl je kosten maakt, moet je dit wel dekken", zegt een woordvoerder. "Bijvoorbeeld door andere leges of belastingen te verhogen. Niet iedere gemeente zal dit willen."
VNG heeft geen overzicht van gemeenten die splitsing stimuleren.
Er is nu een woningtekort van zo'n 280.000 woningen. Jaarlijks komen er zo'n 3000 woningen bij in Nederland door splitsing. Als meer gemeenten splitsing stimuleren kan dat dus stijgen.
Ook optie in andere gemeenten
We vroegen het een aantal gemeenten waar net als in Bergen veel grote, dure, huizen staan. "Het speelt in mijn hoofd dat wij ook eens iets kunnen doen met splitsing", zegt Simon Warmerdam, wethouder in Rozendaal bij Arnhem. "Ook Rozendaal heeft vrij veel grote woningen en een oudere populatie. De mogelijkheden tot woninguitbreiding zijn beperkt, we hebben een beschermd dorpsgezicht en waardevol groen. Stimuleren van woningsplitsing zou dan een optie zijn."
De gemeente Heemstede heeft geen specifiek beleid om splitsen te stimuleren. "Dat is ook niet echt nodig, want er wordt met enige regelmaat gebruik van gemaakt."
Heemstede denkt wel na over verlaging van de minimale oppervlakte van een gesplitste woning, van 50 naar 40 vierkante meter. Want er zijn weinig kleine woningen en steeds meer alleenstaanden.
Geen vergunning nodig in Bloemendaal
Niet alle gemeenten vereisen overigens een vergunning voor woningsplitsing. Bloemendaal heeft als dereguleringsmaatregel de vergunningsplicht in 2017 geschrapt voor reguliere woningen. Maar voor villawijken, monumenten, landgoederen en woningen in het buitengebied gelden andere regels, waardoor splitsing niet direct mogelijk is. Bloemendaal heeft verder geen beleid om splitsing te stimuleren, maar denkt daar wel over na.
Bergen wil niet zoals Bloemendaal splitsing vergunningsvrij maken. De gemeente zegt grip te willen houden op hoe er gesplitst wordt, zoals met een minimale oppervlakte.
In de strijd tegen de woningnood worden, naast splitsen, andere creatieve ideeën bedacht. Eerder zocht Nieuwsuur uit hoe de doorstroom op de woningmarkt weer op gang zou kunnen komen:
