'Ik vrees voor het leven van mijn zusje, broertje en ouders in Kabul'

De hulpaanvragen van Nederlanders in Kabul, of met directe familie in de Afghaanse hoofdstad, stromen binnen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa). "De Nederlandse overheid geeft totaal geen duidelijkheid", zegt de 20-jarige Hilla. Zij vertelt dat haar vader, moeder, broertje (9) en zusje (15) nog vastzitten in de hoofdstad.

Hilla en haar 17-jarige zusje Sahar vlogen vorige week vrijdag al terug, vlak voordat de Taliban in onvoorzien tempo Kabul heroverde op het regeringsleger. "Sinds we terug zijn, is het alleen maar regelen en bellen. Ik heb eerlijk gezegd nog geen tijd gehad om erbij stil te staan dat wij al in veiligheid zijn en zij nog niet. En hoe dubbel dat is."

Vanwege zijn functie, vreest Hilla's vader voor wraak door de Taliban. Alle gezinsleden hebben een Nederlands paspoort, maar volgens Hilla verloopt het contact met het ministerie en de ambassade op z'n zachtst gezegd moeizaam.

"Er zou een militair vliegtuig komen, alleen dan voor tolken en ambassadepersoneel, maar voor Nederlandse burgers is dat vooralsnog onduidelijk. Eerst kregen we te horen dat er lijsten werden gemaakt met namen en telefoonnummers. Maar nu geven ze aan dat er niets meer met die lijsten kan worden gedaan. Heel gek."

Overigens is het uiteindelijk wel gelukt: vanavond kan de familie mee in in een vliegtuig voor Franse en Nederlandse burgers.

Geen garanties

In de Tweede Kamer klonk vandaag forse kritiek op het evacuatiebeleid van het demissionaire kabinet. Dat was volgens partijen bijvoorbeeld voor tolken veel te bureaucratisch. Demissionair minister Kaag gaf in het debat toe dat de situatie verkeerd is ingeschat. Ook benadrukte ze dat het kabinet er alles aan gaat doen om "alle mensen die steun en bescherming verdienen" zo snel mogelijk uit het land te halen.

Desondanks zegt het kabinet geen garanties te kunnen geven, omdat het niet zeker is dat de betrokkenen het vliegveld in Kabul kunnen bereiken. "Dat is de vreselijke realiteit", zei Kaag. Wat dat betekent voor alle Nederlanders die willen vertrekken, is nog onduidelijk. Het ministerie is om een reactie op dit artikel gevraagd, maar daar is nog geen antwoord op.

Gisteren was het chaos op het vliegveld van Kabul. Sommige mensen wilden zo graag het land ontvluchten dat ze zich vastklampten aan een vliegtuig:

"We moeten klaarstaan met onze rugzak om te vluchten zodra BuZa belt", zegt een 16-jarige Nederlander in Kabul, die anoniem wil blijven. Ze vertelt per telefoon aan NOS Stories dat ze samen met familie is ondergedoken in het huis van een kennis.

Haar vader was in het land om familieleden te helpen naar buurlanden te komen, maar ook zij zeggen verrast te zijn door de snelle val van Kabul. Haar vader heeft als tolk voor BuZa gewerkt en kwam in de jaren 90 naar Nederland. "Hij is woedend en denkt: ik heb hen geholpen, nu is het mijn beurt om hulp te krijgen."

Aanvankelijk verliep het contact met de ambassade volgens haar moeizaam. Maar inmiddels is er direct contact met het gezin opgenomen, met de boodschap dat de familieleden paraat moeten staan voor evacuatie.

'We zien Talibanstrijders door het raam'

"We horen schoten, ook in de avond. En de hele dag sirenes", vertelt de 16-jarige. Door het raam ziet ze de Talibanstrijders op straat. "Dagelijks komen ze binnen bij de parkeerplek om auto's mee te nemen. Vandaag zijn ze weer gekomen met de groep van tien - twaalf man."

Ze is bang, omdat ze nog nooit in zo'n situatie heeft gezeten. Verderop in de straat van het huis waar ze schuilt, is een ziekenhuis. Daar werden volgens haar Afghaanse soldaten en militairen behandeld.

"Maar de Taliban kwamen met een tank naar het ziekenhuis. We zagen ze uitstappen. Alle patiënten werden gedwongen naar buiten te gaan; er werd in de lucht en op de gewonden geschoten. Op rolstoelen en met krukken probeerden alle patiënten zo snel mogelijk weg te komen."

De reden voor de reis naar Afghanistan was het overlijden van haar opa. De familie wist dat het riskant was met de opmars van de Taliban, maar niemand had verwacht dat Kabul zó snel zou vallen.

'Voel me hopeloos'

Dat geldt ook voor de familie van Aryan (20). Hij zit thuis in Roermond terwijl zijn broertje (3), zusje (17), vader (47) en moeder (42) in de Afghaanse hoofdstad zijn. "Ik voel me zo hulpeloos", zegt hij aan de telefoon. "Ik heb spijt dat ik er niet bij ben, dat doet pijn als de grote broer van de familie."

Hun oma is ernstig ziek, dat is de reden voor het familiebezoek. Maar vanwege drukte kon Aryan naar eigen zeggen niet mee. Nu probeert de 20-jarige vanuit huis op zo veel mogelijk manieren hulp te vragen.

"Ik heb bijna elk lid van een politieke partij gemaild." In die brief staat dat hij vooral vreest voor zijn zusje en broertje. Dat ze onderweg naar het vliegveld mogelijk ontvoerd worden door Talibanstrijders. "Het voelt alsof de hele wereld kijkt wat er gebeurt, en niemand iets doet."