VS en Duitsland akkoord over omstreden gaspijpleiding Nord Stream 2

De Verenigde Staten en Duitsland hebben een akkoord bereikt over het omstreden gasproject Nord Stream 2. Als Moskou de gaspijpleiding die van Rusland naar Duitsland loopt gebruikt om politieke druk uit te oefenen, riskeert het land sancties.

De twee landen hebben een gemeenschappelijke verklaring laten uitgaan: "De Verenigde Staten en Duitsland zijn beiden vastberaden om Rusland ter verantwoording te roepen voor zijn agressie en kwaadwillende activiteiten door sancties op te leggen". De sancties moeten voorkomen dat Rusland de pijpleiding "misbruikt" om politieke druk uit te oefenen.

"Mocht Rusland proberen om energie als wapen te gebruiken of verdere agressieve acties tegen Oekraïne ondernemen, dan zal Duitsland zelf maatregelen nemen en aandringen op sancties op Europees niveau", staat in de verklaring.

De VS laat de aanleg doorgaan, in ruil voor een Duitse investering in klimaat- en milieumaatregelen in Oekraïne. Het gaat om een zogenoemd 'groen fonds' voor duurzame energietransitie, waarin Berlijn 245 miljoen dollar steekt.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas is blij met het akkoord en spreekt van een "constructieve oplossing", maar Kiev is er niet over te spreken. Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken is het Nord Stream 2-project een bedreiging van de veiligheid van Oekraïne. De minister dringt aan op overleg over de zaak met de Europese Commissie en de Duitse regering.

Heikel punt

Nord Stream 2, de gaspijplijn die onder de Oostzee loopt, is een heikel punt tussen de Amerikanen en de Duitsers. De Amerikaanse president Biden en de Duitse bondskanselier Merkel waren het onlangs nog openlijk oneens over het bijna voltooide project. Washington was fel tegen het gasproject en dreigde herhaaldelijk met sancties tegen investeerders en bedrijven die meewerkten aan de aanleg. Tegelijkertijd wil de regering-Biden de banden met Duitsland, die door het gasproject onder druk kwamen te staan, weer aanhalen.

Volgens de VS wordt Europa door de pijpleiding te afhankelijk van Russisch gas. Daardoor zou Rusland via de gastoelevering politieke druk uit kunnen oefenen in kwesties rond bijvoorbeeld Oekraïne en Polen. Duitsland ziet Nord Stream 2 vooral als economisch project.

"Het normaliseren van de trans-Atlantische verhoudingen is een speerpunt van Bidens buitenlandpolitiek", zegt NOS-correspondent Marieke de Vries. "Hij wilde Merkel niet tegen de haren instrijken. Hiermee geeft hij haar een afscheidscadeau voor zij voor het einde van het jaar opstapt", aldus De Vries.

Maar er kwam direct stevige kritiek vanuit de Republikeinse hoek van de Senaat. De Texaanse senator Ted Cruz sprak van een "volledige overgave" van Biden aan Poetin en een "geopolitieke overwinning" voor de Russische president. Hij noemde de deal een "ramp" voor de VS en bondgenoten.

De Russische regering zei vorige maand dat de gaspijpleiding tegen het einde van dit jaar klaar zal zijn.