Een derde bezoekers discotheek Enschede besmet met corona, voorbode voor deze zomer?

• Lennart Bloemhof

  redacteur Online

In de eerste avond waarin het mogelijk was om te feesten zonder coronabeperkingen, raakte in een Enschedese discotheek bijna een derde van de zeker 600 bezoekers besmet met het coronavirus. Wat zegt de Enschedese corona-uitbraak over de waterdichtheid van het Testen voor Toegang-systeem? En ook: gaan deze brandhaarden een normaliteit worden deze zomer?

De discotheek in Enschede is niet de enige plek waar een (kleine) brandhaard is ontstaan. Vijftig studenten van Hotelschool The Hague zijn vorige week besmet na een feestje van een studentenvereniging. In Maastricht zijn vier horecazaken gesloten vanwege zeventien coronabesmettingen onder het personeel - eveneens na een feestje.

Gemeenten treden ook niet of nauwelijks op tegen overtredingen van de coronamaatregelen, bleek vandaag uit een rondgang van Trouw. Ze zeggen de capaciteit niet te hebben.

Veldepidemioloog Amrish Baidjoe benadrukt dat een systeem zoals Testen voor Toegang "nooit waterdicht" kan zijn. De uitbraak in Enschede onderschrijft dat, zegt hij. Ook demissionair minister Grapperhaus van Justitie roept op tot een betere controle.

Wat ging er mis in Enschede?

Een volle dansvloer, rijen voor de bar en vooral veel kussende en knuffelende jongeren. De 99 foto's in het album 'Aspen is Back' op de Facebookpagina van de Enschedese discotheek Aspen Valley zouden zomaar anderhalf jaar geleden gemaakt kunnen zijn, toen het coronavirus nog een vreemde longziekte in China was.

De discotheek had met hoofdletters al aangekondigd de deuren te heropenen op het eerste moment wanneer dat kon: 00.00 uur, op 26 juni. Met als waarschuwing: "Dit is nieuw voor jullie en óók voor ons, bereid je daarom goed voor en lees alle regels aandachtig door".

Journalist Teun van der Velden van de regionale omroep RTV Oost was die zaterdagnacht naar de discotheek afgereisd om een reportage te maken over de eerste uitgaansnacht. "Een beetje met het idee van: gezellig, het kan weer", zegt hij. Hij trof er uitgelaten jongeren aan, die geduldig in de rij stonden voor de ingang. Ze waanden zich veilig, zegt Van der Velden.

"Je hebt de discotheek en daarvoor staat een groot terras, waar de rij stond", legt Van der Velden uit. "Iedereen moest eerst aan een beveiliger een toegangskaartje laten zien om in de rij te kunnen staan. Daarna controleerde een tweede beveiliger de QR-code (in de CoronaCheck-app, red)."

Het oogt als de manier zoals het Testen voor Toegang-systeem is bedoeld, waarbij iemand enkel binnenkomt als hij of zij gevaccineerd is of kan bewijzen het virus niet mee te dragen. Bijna anderhalve week na die bewuste avond zijn er daarom ook vooral nog veel vragen. In de week na de stapavond herkenden discotheekgangers elkaar in de teststraat. "Een teststraatmedewerker zei: 'Oh, je bent vast bij Aspen Valley geweest.' Iedereen in de rij stond zaterdag ook in de discotheek", zei de 19-jarige Anne tegen RTV Oost.

Groot onderzoek

De GGD Twente riep iedereen op zich te laten testen die in de discotheek was geweest en startte een groot bron- en contactonderzoek. De teller staat vooralsnog op 189 besmettingen. Het onderzoek duurt mogelijk nog zo'n twee weken, laat de GGD weten. Daarna moet ook duidelijkheid zijn welke coronavariant het betreft. De discotheek blijft op initiatief van de eigenaar dicht tot duidelijk is hoe de uitbraak kon ontstaan.

De Enschedese burgemeester Onno van Veldhuizen was zich "rot geschrokken" van de vele besmettingen, zei hij gisteravond tegen zijn raad. Volgens de gemeente heeft de eigenaar van de discotheek voor de heropening "een uitgebreid plan van aanpak" opgesteld. "Inclusief verscherpte toegangscontrole en extra beveiligingsmensen."

Welles-nietes

De uitbater liet eerder al aan persbureau ANP weten dat het personeel twee keer per week werd getest. Gesjoemel met QR-codes noemde het bedrijf zeer onwaarschijnlijk. "Bij het laten zien van de QR-code is een bewegend poppetje op een fiets te zien. Mocht iemand een screenshot van de code laten zien, dan beweegt het poppetje niet."

RTV Oost-journalist Van der Velden zegt dat hij in de dagen na de bewuste stapnacht meerdere berichten en mails heeft gekregen van bezoekers "dat de controle niet altijd even goed was". Van der Velden: "Maar volgens de uitbater is alles goed gegaan, dus dat blijft een beetje welles-nietes."

Veldepidemioloog Baidjoe vermoedt dat er iemand in de discotheek aanwezig was die relatief makkelijk het virus kon overdragen, geholpen door de omstandigheden. "Zoals slechte ventilatie, weinig afstand tot elkaar en veel schreeuwen. Daarnaast is op dit moment een laag aantal geïnfecteerden verantwoordelijk voor een hoog aantal infecties. Door dit soort evenementen zijn de uitbraken dan ook meteen redelijk groot, ook de deltavariant kan daar mogelijk een extra negatieve rol in spelen."

Zelf had Baidjoe liever een ander systeem gezien, waarmee er minder afhankelijkheid was van de goede wil van een ondernemer of bezoeker. "Ik had liever bijvoorbeeld een sneltestpunt gezien op het plein waar de horeca zit, waar mensen dan eerst langs moeten. Dan zijn er veel mensen sowieso getest en is er ook meteen een hogere compliance vanwege de laagdrempelige toegankelijkheid."

Hij verwacht meerdere uitbraken zoals in Enschede. "Het is daarom ook interessant te zien wat we doen met het festivalseizoen. Het lijkt mij niet verstandig om dat helemaal in de klassieke vorm door te laten gaan, hoe leuk het ook is om met z'n allen in de Alpha-tent te staan. Er zijn nog te veel significante gaten bij het vaccineren, ook onder hoog-risicogroepen."