Verbazing in buurlanden: Nederland versoepelt wel heel snel

• Ivo Landman

  redacteur Online

Alle deuren open, geen mondkapjes meer in winkels, thuiswerken hoeft niet en evenementen en feestjes mogen weer. Vanaf 26 juni treedt een hele rij versoepelingen in werking, maar intussen kleurt Nederland rood op de Europese coronakaart. Gaan we niet wat te snel? En wat vinden ze er in de buurlanden van?

In Duitsland wordt met enige verbazing gekeken naar de versoepelingen in Nederland. "De besmettingsgraad ligt hier een stuk lager, en toch is men voorzichtiger", zegt correspondent Wouter Zwart.

Ook in Duitsland zijn er wel enige versoepelingen. Zo mogen in de Berlijnse buitenlucht inmiddels weer kleine dansevenementen gehouden worden. Maar het gaat lang niet zo ver als in Nederland. Een voorbeeld daarvan zijn de mondkapjes. In veel Duitse deelstaten hoeven ze weliswaar in drukke winkelstraten niet meer gedragen te worden, maar in winkels, het openbaar vervoer en andere publieke gebouwen waar geen afstand gehouden kan worden, moeten ze opblijven.

"En het overgrote deel van de Duitsers staat daar ook achter", zegt Zwart. "Want hoewel ook de Duitsers deze zomer de zorgen over de pandemie wat laten varen, houden veel mensen er rekening mee dat er in de herfst weer een nieuwe golf kan komen. Zeker als dan nog niet iedereen is gevaccineerd. Veel Duitsers schrikken dus een beetje als ze de Nederlandse besmettingscijfers zien en horen dat nu al zoveel maatregelen worden afgeschaft."

In België wordt eveneens met gefronste wenkbrauwen naar de Nederlandse versoepelingen gekeken, zegt correspondent Sander van Hoorn. "De tweede golf was heel ingrijpend hier. Inmiddels dalen de cijfers en zijn er ook versoepelingen, maar lang niet zoveel als in Nederland. Men vindt hier dat je in het zicht van de finish, niet moet vergeten nog even door te trappen."

Maar met de stijgende vaccinatiegraad, de snel dalende besmettingscijfers en het seizoenseffect - in de zomer heeft het coronavirus minder kans - is de keuze van het kabinet best begrijpelijk, vindt epidemioloog Alma Tostmann van het Radboud UMC in Nijmegen.

"Je moet ook versoepelen wanneer het kan", zegt ze. "Maar het aantal besmettingen is nog steeds best hoog. Met steeds meer gevaccineerde Nederlanders wordt het risico op een nieuwe golf kleiner, maar we zitten we nog vol in de overgangsfase. Veel mensen hebben nog maar één prik gehad en die biedt geen volledige bescherming, zeker niet tegen nieuwe varianten. Dus het is best spannend. En dan is dit wel een heel groot pakket versoepelingen alles bij elkaar."

Een paar aankondigingen springen eruit voor de epidemioloog. Een daarvan is dat de mondkapjesplicht ook bij contactberoepen vervalt. Dat is een risico, zegt Tostmann. "In een supermarkt is het contact heel vluchtig, Bij een kapper of masseur heb je toch wat langer en nauwer contact. En als iemand dan positief is, heb je toch sneller een besmetting te pakken."

Een ander risico is het openen van de horeca na 22.00 uur. "Officieel moeten mensen anderhalve meter afstand bewaren, maar je kunt natellen dat dat niet overal zal gebeuren. Wat later op de avond blijft niet iedereen netjes aan de tafeltjes zitten in cafés. Ventileren verdient ook extra aandacht, en dat is niet één keer genoemd tijdens de persconferentie vrijdag. Dat is een gemiste kans."

Uit het buitenland terugkerende vakantiegangers vormen een ander risico, verwacht Tostmann. "Bijvoorbeeld scholieren die naar allerlei feestoorden gaan. Laat ze van hun vakantie genieten, maar vraag ze wel om zich even rustig te houden na terugkomst en zich te laten testen. Dat snappen ze echt wel."

Brandjes blussen

Ook Patricia Bruijning, epidemioloog aan het UMC Utrecht, voorziet dat het op sommige plekken ingewikkeld wordt om vast te houden aan de basisregels. Voor discotheken is straks nog een toegangstest nodig, maar voor cafés niet. "Er is een grijs gebied. Van die cafés waar na 22.00 uur de muziek hard gaat, maar die niet het stempel nachtclub of discotheek hebben. Je weet van te voren dat het daar moeilijk wordt om je aan de regels te houden."

Er kunnen door de versoepelingen kleine brandjes ontstaan. Het gaat om de schaal van die brandjes, stelt Bruijning. Vorig jaar is het na de zomer misgegaan, waarschuwt ze. "Als mensen zich blijven testen en zich aan de basisregels houden en de coronamelder-app aanzetten, kun je die brandjes blussen. De vraag is: doen we dat ook? Het is een test voor Nederland."