Voor het eerst ziet lid Koninklijk Huis af van toelage: 'Goede sociale antenne'

• Erika de Joode

  redacteur Online

Het is al jaren onderwerp van discussie: de toelage van 1,6 miljoen euro waarop kroonprinses Amalia vanaf haar 18e recht heeft. Vandaag kondigde de prinses aan dat ze dat bedrag voorlopig terugstort. Daarmee is ze het eerste lid van het Koninklijk Huis dat afziet van een wettelijke geldige toelage.

Koningshuisdeskundigen Rick Evers en Justine Marcella vinden dat een slimme beslissing, die de angel haalt uit het langslepende debat over dit onderwerp. In april vond driekwart van de ondervraagden in de jaarlijkse Koningsdagenquête bijvoorbeeld dat de toelage van Amalia te hoog is. En in de politiek liggen de inkomsten van het koninklijk gezin ieder jaar weer op tafel bij de behandeling van de begroting van het koningshuis.

Evers, koningshuisdeskundige en auteur van een boek over Máxima, vindt dat het toelagenieuws op een strategisch moment naar buiten komt, vanwege de dalende populariteitscijfers van het koningshuis. "Maar ik denk niet dat het besluit daar per se mee te maken heeft. Volgens mij heeft Amalia een heel goed afgestelde maatschappelijke antenne. Ze zet zich bijvoorbeeld in voor schoolgenoten die worden gepest en heeft oog voor mensen die snel worden vergeten."

De kroonprinses staat met beide benen in de samenleving, zegt ook Justine Marcella, hoofdredacteur van het tijdschrift Vorsten. "Natuurlijk draagt het terugstorten van de toelage bij aan de populariteit van het koningshuis, maar dat zal niet de reden zijn. Amalia heeft al heel jong laten zien dat ze maatschappelijk betrokken is, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen."

In België speelde in 2019 een soortgelijke kwestie. Daar werd toen bekend dat kroonprinses Elisabeth, twee jaar ouder dan Amalia, voorlopig geen toelage zou ontvangen van 920.000 euro per jaar. Haar ouders, koning Filip en koningin Mathilde, vonden dat hun dochter eerst moest kunnen studeren, zonder de verplichtingen die bij zo'n toelage komen kijken.

Vorsten-hoofdredacteur en koningshuiskenner Marcella heeft de indruk dat Amalia de keuze zelf heeft gemaakt. "Hoewel dat natuurlijk absoluut in overleg met haar ouders is gegaan."

Dat vermoedt Evers ook. "Natuurlijk kun je denken: ze doet dit onder druk. Maar ik denk echt dat Amalia dit zelf heeft besloten. Ze groeide op een best normale manier op; trekt veel op met leeftijdsgenoten. Misschien heeft iemand weleens jaloers gezegd: jij hebt makkelijk praten met je 1,6 miljoen."

Backpacken in Azië

Hij en Marcella benadrukken allebei de goede timing van de brief, vlak na haar eindexamen en voor haar tussenjaar. Evers: "Als er straks foto's van haar verschijnen, backpackend in Azië of achter de bar van een restaurantje in Patagonië, dan hoeven Nederlanders niet te zeggen dat het 'van hun geld' is."

Het zou anders zijn als Amalia na haar 18e al meteen op pad gaat om, zoals haar ouders, Nederland te vertegenwoordigen, zegt Marcella. "Dan ben je in functie en heb je bijvoorbeeld een hofhouding nodig. Maar Amalia zegt: ik wil een gap year en dat kan ik niet verenigen met het geld dat mij wordt toegeschreven. Dat lijkt me heel verstandig. En laten we niet vergeten: het is niet zo dat papa en mama in de bijstand zitten."