Zaak-Onana dient: vrijspraak onwaarschijnlijk, vertrek naar Arsenal aanstaande

• Jitse Bos

Het is zondag 31 januari. Ajax wint met 3-0 in Alkmaar. Feyenoord verslaat PSV met 3-1 in De Kuip. Het is de dag dat Ajax een voorschot neemt op de 35ste landstitel. Maar het is ook de dag dat keeper André Onana vermoedelijk zijn laatste wedstrijd voor Ajax heeft gespeeld.

Vijf dagen later, in de voorbereiding op het thuisduel met FC Utrecht, komt er verrassend nieuws naar buiten: Onana is door de Europese voetbalbond UEFA voor twaalf maanden geschorst vanwege het overtreden van de dopingregels.

De Amsterdamse club heeft het nieuws maanden onder de pet weten te houden; het is intern al sinds eind oktober bekend dat er bij een 'out of competition'-controle het verboden middel furosemide in de urine van Onana is aangetroffen.

We zijn nu vier maanden verder. De inmiddels 25-jarige Onana en Ajax zijn tegen de uitspraak in hoger beroep gegaan bij het internationaal sporttribunaal CAS. De zaak dient woensdagochtend.

De NOS sprak met betrokkenen en geeft antwoorden op vijf prangende vragen.

Bekijk in de carrousel hieronder hoe Edwin van der Sar en Herman Ram in februari reageerden op het nieuws en wat Marc Overmars op 2 mei over Onana zei:

Waarom twaalf maanden (en geen vier jaar) schorsing?

Volgens de Amsterdamse club heeft het tuchtorgaan van de UEFA uitgesproken dat Onana niet de intentie heeft gehad om vals te spelen. De Europese voetbalbond meent echter dat een sporter te allen tijde de plicht heeft om er zelf voor te zorgen dat er geen verboden middelen in het lichaam terechtkomen. Onana heeft daarom de lichtste straf gekregen.

"Wie opzettelijk een dergelijk middel gebruikt, krijgt standaard een schorsing van vier jaar", zegt Herman Ram, voorzitter van de Nederlandse Dopingautoriteit. "Wordt bewezen dat zo'n product onopzettelijk is toegediend, staat daar een straf van twee jaar op. Voor verzachtende omstandigheden geldt een uitsluiting van twaalf maanden."

Wat heeft Onana al die tijd gedaan?

Niet veel. Althans: niets dat met Ajax of het Kameroense voetbalelftal te maken heeft. Dat mocht simpelweg niet. Onana is namelijk geschorst voor alle voetbalactiviteiten, zowel nationaal als internationaal. Dat houdt in dat hij al die maanden ook niet heeft mogen trainen op de club. En hij mag zich niet begeven tussen zijn medespelers. Niet in de kleedkamer. Niet op trainingscentrum De Toekomst.

Onana is uiteraard wel ergens anders blijven trainen om fit te blijven: hij is met een personal trainer aan de slag gegaan.

Ajax laat weten dat er voorafgaand aan de kampioenswedstrijd nog wel is geprobeerd om Onana bij de festiviteiten te betrekken. Maar ook daar is geen toestemming voor gegeven. Als het wel had gemogen, had Onana daarvoor bedankt, zo laat hij weten via zijn management.

"Het zou gek zijn om feestend tussen de medespelers te staan terwijl het verdriet overheerst. En het zou niet goed zijn voor de zaak. Onana wil geen enkel risico lopen en heeft al die maanden extra voorzichtig gedaan om zo zijn kans op strafvermindering te vergroten."

Wat gaat er woensdag precies gebeuren?

Ajax en Onana hebben sportrechtadvocaat Dolf Segaar in de arm genomen. "Wij hebben onze standpunten naar voren gebracht, net als de UEFA. Over de feitelijkheden verschillen we niet zo van mening. Maar wat is een passende straf? Dat is de vraag", zegt Segaar.

Segaar heeft zich secuur voorbereid en neemt soortgelijke voorbeelden uit het verleden mee. Al, zo weet hij ook, is geen enkele zaak echt met die van Onana te vergelijken.

De zaak zal volledig digitaal zijn, via een Teamsverbinding. Onana zal zich voegen bij zijn advocaat en een afvaardiging van Ajax. Maar ook zijn er verschillende getuigen opgeroepen, onder wie Melanie Kamayou, de vriendin van Onana. Zij krijgt volgens de verklaring van Onana het verboden middel furosemide op medische gronden voorgeschreven.

Er zijn drie arbiters aangewezen. Het CAS bepaalt zelf wie de voorzitter van de drie is. Zowel kamp-Onana als de UEFA mag ook een arbiter kiezen. Er zijn zo'n driehonderd juristen werkzaam als arbiter bij het CAS. Kamp-Onana zal iemand hebben aangewezen die waarschijnlijk in dopingzaken wat meer de kant van de sporter kiest, de UEFA kiest logischerwijs de andere kant.

"We beginnen woensdag al om 7.30 uur en we zijn denk ik begin van de middag klaar. Ik verwacht die dag zeker nog geen uitspraak. We dringen er wel op aan dat er vlot een uitspraak komt, ik hoop binnen een week. De onderbouwing kan namelijk maanden op zich laten wachten. Als we de nieuwe sanctie weten, dan kunnen we daarnaar handelen", aldus Segaar.

Wat zijn de kansen?

"Je hoopt natuurlijk op vrijspraak, maar laten we realistisch zijn: dat gaat niet gebeuren. Ik weet het echt nog niet, je hoopt op een aanzienlijk aantal maanden minder", laat Segaar weten.

Herman Ram verwacht dat er geen vrijspraak zal komen. "Er is geen twijfel dat dit in het lichaam zat en daarmee is er een overtreding. Dus vrijspraak lijkt mij uitgesloten."

De straf kan in het slechtste scenario ook zwaarder uitvallen, maar daar wordt bij het kamp-Onana geen seconde aan gedacht. Er is geen beroep mogelijk, behalve als er overduidelijk procedurele fouten zijn gemaakt. Dan kan Onana nog naar het Zwitserse hof.

Frans de Weger, toonaangevend sportrechtadvocaat en zelf ook CAS-arbiter, laat zijn licht schijnen over de zaak. "Vrijspraak komt weinig voor in dit soort zaken, maar het kan wel. Ik vermoed dat de UEFA bij strafbepaling al rekening heeft gehouden met allerlei omstandigheden. Doorgaans is de straf bij zo'n overtreding vier jaar en soms twee jaar als de schuldige niet geheel zelf verantwoordelijk is.

Hoe ziet de toekomst van Onana eruit?

Onana heeft nog een contract tot de zomer van 2022, maar het is vrijwel zeker dat de doelman deze zomer vertrekt. Ook als de straf blijft staan. Arsenal heeft de beste papieren om de doelman vast te leggen. De Londense club, die dit seizoen op een teleurstellende achtste plek in de Premier League eindigde, is niet tevreden over doelman Bernd Leno.

Ook Manchester United en Paris Saint-Germain hebben interesse getoond, maar zij hebben keepers onder de lat staan die nog het vertrouwen krijgen. Arsenal heeft daarentegen uitgesproken Onana te zien als eerste doelman.

Zodra de uitkomst van het hoger beroep bij het CAS bekend is, zal de transfer ook vrij snel worden afgerond, is de verwachting. Wordt de straf ingekort, dan zal Onana nog zo'n 6 tot 9 miljoen euro opleveren. Als de straf blijft staan, moet Ajax genoegen nemen met zo'n 2 miljoen. Onana kwam in januari 2015 voor 150.000 euro over van FC Barcelona.

Marc Overmars, directeur voetbalzaken van Ajax, heeft stiekem al afscheid genomen van Onana. De onderhandelingen voor een contractverlenging werden dit voorjaar al stilgelegd en Ajax pakte door op de transfermarkt door Remko Pasveer vast te leggen. Ook lijkt de komst van Go Ahead Eagles-doelman Jay Gorter een kwestie van tijd. Daarnaast werd onlangs het contract van Maarten Stekelenburg met een jaar verlengd.

En Onana? Die heeft - zo lijkt het - zijn laatste wedstrijd eind januari gespeeld. Een triest einde van een bijzonder succesvolle periode in Amsterdam. "Hij houdt van de club en van de supporters. Hij is een paar keer bij Ajax gebleven terwijl hij een mooie transfer kon maken. Hij heeft heel veel aan Ajax te danken. Hij hoopt de club dan ook - ondanks de schorsing - via de voordeur te verlaten", aldus zijn manager.