Podcast De Schaduwspits onderzoekt homoseksualiteit in sportwereld

Waarom is het zo moeilijk om in de voetbalwereld uit de kast te komen? Die vraag staat centraal in de nieuwe podcast De Schaduwspits, waarin NOS-collega's en lhbti'ers Rivkah op het Veld, Jeroen Gortworst en Winfried Baijens op zoek gaan naar de 'schaduwspits' en zijn ervaringen.

Want een openlijk homoseksuele mannelijke profvoetballer is er nog niet, terwijl die er zeker wel zou moeten zijn. In 1990 was Justin Fashanu de eerste professionele voetballer die uit de kast kwam. De aanvaller speelde voor Notts County en West Ham United en pleegde in 1998 zelfmoord op 37-jarige leeftijd. Vorig jaar kwam een Britse Premier League-voetballer anoniem via een brief in een krant uit de kast.

"Wij dachten lichtelijk naïef: misschien kunnen wij de omstandigheden bieden om iemand veilig over dit onderwerp te laten praten", zegt Baijens.

Want het onderwerp gaat ze allemaal aan het hart, vertelt Op het Veld. "We wilden hier al jaren iets mee doen, omdat we ons storen aan de manier waarop het gesprek over homoseksualiteit in de sportwereld wordt gevoerd. Het is enorm zwart-wit, en gaat nooit dieper dan dat."

Dus is het drietal op zoek gegaan naar een sporter met een dergelijk geheim. Maar tijdens die zoektocht vertellen ze ook persoonlijke verhalen over hun eigen coming-out en wat dat betekende voor hun sportbeoefening. Kwetsbaar opstellen dus, iets dat alle drie als moeilijk maar fijn hebben ervaren.

Elke presentator heeft een eigen aflevering met zijn of haar persoonlijke verhaal. Gortworst ging aan de slag met de vraag of zijn homoseksualiteit invloed heeft gehad op zijn sportprestatie. "Dat vond ik best wel een enge vraag", zegt Gortworst, die tijdens zijn tienerjaren op topniveau tenniste.

"Ik dacht van niet. Maar toen sprak ik met oud-teamgenoten en mijn oude trainer, en merkte ik dat het eigenlijk wel degelijk invloed heeft gehad."

En Baijens, die altijd fanatiek gezwommen heeft, dook in de kleedkamer, waar nog steeds veel ongemak rondom homoseksualiteit bestaat. Hij ging in gesprek met andere zwemmers, maar ook met jonge voetballers. "Ik schrok wel echt van de vooroordelen. Die kramp herken ik van vroeger, maar is er nu ook nog zo erg."

Ongemakkelijk, maar ook ontroerend

Het gesprek met de voetballers maakte indruk, zegt hij. "Het is toch indrukwekkend als iemand zegt: 'ik zou dan niet meer willen omkleden met een homo'. Het gesprek was ongemakkelijk, maar werd uiteindelijk ook wel ontroerend."

Het was niet allemaal zwaar, zegt Op het Veld. Zij dook namelijk dieper in de sportwereld van de vrouwen. En stelde de vraag: waarom lijkt het hier wel goed te gaan met de lhbti-acceptatie? "Dat was een positief gesprek, maar ook confronterend, omdat je ziet hoe het ook kan en hoelang het nog gaat duren voordat we daar bij de mannen ook zijn."

Dat persoonlijke aspect in de podcast is erg belangrijk, zeggen alle drie de presentatoren. "Als ik zelf 10 jaar geleden zo'n soortgelijk verhaal - als wat ik zelf heb verteld - in een podcast had geluisterd, had me het zo enorm geholpen. Dan had ik diegene bestookt met honderd berichtjes en had ik eindelijk een rolmodel waar ik mijn vragen hierover aan kon stellen", zegt Gortworst.

Het is belangrijk dat mensen horen dat ze niet de enige zijn, gaat Op het Veld verder. "Wij, als lhbti'ers in de sportwereld, zijn het levende bewijs waarom deze podcast nodig is."

Voor het drietal is er één grote les die het maken van de podcast hen heeft geleerd. "We konden ons verplaatsen in de schoenen van homo's in de voetbalwereld. En het erge is: ik begrijp waarom ze zich verstoppen", zegt Baijens. "Er komt zo veel op je af, ook door media-aandacht. Je moet je maar afvragen of je dat een persoon aan wil doen."

Daar is Op het Veld het mee eens. "Ik ben echt een stukje verder gekomen in mijn hoofd waarom dit zo'n lastig thema is. Ik snap de overwegingen van voetballers in de kast beter."

Daarom is het zo belangrijk dat deze podcast zijn werk gaat doen, zegt Gortworst. "Als er thuis ook maar één iemand naar de podcast luistert en daar op een bepaalde manier steun of herkenning uithaalt, dan is het voor mij al geslaagd."