Milieudefensie wint rechtszaak tegen Shell: CO2-uitstoot moet sneller dalen

Shell heeft wereldwijd de verantwoordelijkheid om de uitstoot van CO2 sneller terug te dringen en moet daar op korte termijn werk van maken. Dat oordeelt de rechtbank Den Haag in een zaak die onder andere Milieudefensie heeft aangespannen tegen Shell.

"Shell moet het zijne doen om een bijdrage te leveren aan het tegengaan van gevaarlijke klimaatverandering", zei de rechter. "Het oliebedrijf is verplicht via zijn concernbeleid om eind 2030 de CO2-uitstoot van de Shell-groep, zijn toeleveranciers en afnemers streng terug te brengen met netto 45 procent ten opzichte van het niveau van 2019."

Grote gevolgen

Momenteel heeft Shell nog als doelstelling om zijn CO2-uitstoot te reduceren met minimaal 20 procent voor 2030 en 45 procent tegen 2035. De uitspraak kan grote gevolgen hebben; de veroordeling kan als katalysator dienen voor nieuwe rechtszaken tegen bedrijven met een hoge CO2-uitstoot, zowel in Nederland als wereldwijd.

Bekijk hier het vonnis van de rechter:

Het energieconcern verwacht in beroep te gaan tegen "de teleurstellende uitspraak", schrijft het in een verklaring. Daarin onderschrijft Shell dat er "urgente actie tegen klimaatverandering nodig is" en benadrukt het bedrijf dat het in 2050 netto nul CO2-uitstoot wil realiseren.

"De richting die de rechter heeft ingezet, is ook de richting waarin wij gaan", zegt Shell-bestuurslid Harry Brekelmans in een interview met de NOS. Het probleem is volgens hem de snelheid die de rechter eist. Het is nog onduidelijk welke directe gevolgen het vonnis heeft op de werkwijze van Shell.

"De impact ervan zullen we moeten onderzoeken", zegt Brekelmans:

De rechtszaak was aangespannen door Milieudefensie en zes andere organisaties, zoals Greenpeace, Fossielvrij NL en de Waddenvereniging. Ook 17.000 burgers steunen de zaak.

'Baanbrekend'

"Het is echt een baanbrekend vonnis", zei advocaat van Milieudefensie Roger Cox na afloop van de rechtszaak. "Dit is de eerste keer dat we succesvol zijn en een bedrijf van beleid kunnen laten veranderen. En wel internationaal: Shell is actief in 80 landen en zal dus in die gezamenlijke landen tot deze reductie moeten komen. Dit geeft een enorme voedingsbodem voor meer van dit soort zaken."

Juichend kwamen de aanspanners van de rechtszaak na het vonnis naar buiten:

In een eerdere zitting zei het energiebedrijf dat het al volop investeert in alternatieven voor fossiele brandstoffen en dat het niet in zijn eentje het klimaatprobleem kan oplossen.

'Ook andere bedrijven moeten uitstoot terugbrengen'

Een ander argument is dat de wereld voorlopig nog wel fossiele energie nodig heeft. Als Shell die niet levert, doet een ander bedrijf dat wel, is de redenering van de multinational.

De rechter ging daar niet in mee. "Ook andere bedrijven zullen CO2-uitstoot moeten terugbrengen." De verstrekkende gevolgen die de uitspraak kan hebben, namelijk nieuwe investeringen nalaten of minder verkopen, wegen volgens de rechtbank op tegen de gevaren van klimaatverandering.

'Enorme uitstoot'

De rechter stelde vast dat Shell een van de grootste producenten en aanbieders van fossiele brandstof wereldwijd is. "Samen met de leveranciers en afnemers is het verantwoordelijk voor een enorme CO2-uitstoot, die groter is dan die van veel landen, waaronder Nederland."

Deze uitstoot leidt volgens de rechter tot ernstige risico's voor inwoners van Nederland en specifiek het Waddengebied, van stijging van de zeespiegel tot de gezondheidsrisico's van luchtverontreiniging. Daarmee worden de mensenrechten van inwoners aangetast. "Zoals het recht op een ongestoord gezinsleven", zei de rechter.

Belangrijk onderscheid

Belangrijk in het vonnis is dat de rechter een onderscheid maakt tussen de uitstoot die Shell als bedrijf zelf veroorzaakt en de uitstoot die voortkomt uit het gebruik van de fossiele brandstoffen die het verkoopt. Als het gaat om de multinational zelf, is de vermindering van 45 procent in 2030 een resultaatverplichting. Waar het gaat om de uitstoot van leveranciers én eindgebruikers, is het een "zwaarwegende inspanningsverplichting".