Gedupeerden toeslagenaffaire: afhandeling schade gaat niet goed

Ouders die in de toeslagenaffaire ten onrechte als fraudeur zijn bestempeld, hebben voor het eerst hun verhaal gedaan in de Tweede Kamer. Dat gebeurde in een rondetafelgesprek, waarbij Kamerleden vragen mochten stellen aan de ouders. De afgelopen jaren is er al veel contact geweest tussen Kamerleden en gedupeerden, maar voor het eerst kregen ze het woord in een officiële vergadering in het parlement.

Ze schetsten een beeld van ouders die nog steeds diep in de problemen zitten en vertelden dat er veel mis gaat bij de afhandeling van de schade. Het duurt te lang, en ze dreigen opnieuw vermorzeld te worden door de regels.

Veel gedupeerden maakten duidelijk dat ze het vertrouwen in de overheid zijn kwijtgeraakt door de affaire. Ze moesten vaak jarenlang vechten voordat ze hun recht haalden. "Pas na zes jaar werd er gereageerd op mijn bezwaar", vertelde Jacqueline Massop.

Er wordt nu wel gewerkt aan compensatie van de tienduizenden gedupeerden, maar die vinden de erkenning dat ze geen fraudeur zijn net zo belangrijk, bleek in het gesprek. De affaire heeft grote invloed gehad op het persoonlijk leven van de betrokkenen. Er zijn volgens hen nog steeds gedupeerden die zich uit schaamte niet durven te melden.

"Er is op een on-Nederlandse manier met ons omgegaan", zei Marcel Moes, die plotseling alle toeslagen die hij had ontvangen moest terugbetalen. "Je moest gewoon betalen, geen discussie mogelijk."

Tweede nationaliteit

Het is voor veel ouders ook nog steeds niet duidelijk waarom ze op een zwarte lijst van de fiscus terecht kwamen. Nazmiye Yigit Karaduman is ervan overtuigd dat haar Turkse achternaam en tweede nationaliteit hebben meegespeeld. Het waren 'risicofactoren' waar de belastingdienst mee werkte. "Als één van die factoren bij jou gold, was het al bingo."

Ook Yigit Karaduman is daardoor haar vertrouwen in de overheid kwijt. "Tot dit dossier heb ik me een trotse Nederlander gevoeld. Het was de eerste keer dat ik me gediscrimineerd heb gevoeld in Nederland, en dat was dus door de overheid." Zij heeft ook geen vertrouwen in de manier waarop de schade nu afgehandeld wordt en is bang dat er nog steeds gediscrimineerd wordt door de overheid.

Alle gedupeerden hebben recht op ten minste 30.000 euro uit de zogeheten Catshuisregeling. Mensen die meer schade hebben, kunnen naar een commissie stappen die de werkelijk schade berekent. Veel ouders wezen erop dat er door het grote aantal zaken inmiddels een 'bottleneck' is ontstaan bij die commissie, waardoor de afhandeling erg lang gaat duren. "En daar komen ook nog eens de meest complexe zaken terecht", zei Massop.

Maar volgens de ouders is ook nog steeds niet duidelijk wie er allemaal gedupeerd zijn. De laatste tijd hebben duizenden mensen onterecht opnieuw een afwijzing gekregen, volgens de ouders omdat niet direct bewezen kan worden dat ze inderdaad kinderopvangtoeslag hebben gekregen. "Daar staan de deurwaarders weer voor de deur", vertelde Michelle Brouns de Kamerleden.

Er leven bij de ouders nog veel vragen over de manier waarop de schade vergoed en gecompenseerd wordt. Gedupeerde Joe ten Cate constateerde dat veel ouders nog steeds te horen krijgen dat hun verzoek afgewezen is, terwijl de reden niet duidelijk is.

Dat komt ook doordat veel gedupeerden nog steeds, ondanks herhaalde verzoeken, hun dossier niet hebben gekregen. Soms kregen ze wel stukken, maar die waren grotendeels zwartgelakt.

De afhandeling wordt gedaan door de persoonlijke zaakbehandelaars van de Uitvoeringsinstantie Herstel Toeslagen (UHT), onderdeel van de belastingdienst. Over die zaakbehandelaars zijn de meeste ouders wel te spreken, maar ze hebben volgens hen te weinig bevoegdheden om zelfstandig beslissingen te nemen. "Op deze manier wordt het een tienjarenplan", verzuchtte gedupeerde Renate Wolbers.