Deel Chinese raket stort dit weekeinde op aarde (maar niemand weet waar)

• Lennart Bloemhof

  redacteur Online

Het is een soort Ezeltje-prik, maar dan met een stuk ruimtepuin van zo'n 21 ton en de aarde als speelbord. Niemand weet namelijk precies wanneer of waar een deel van de 30 meter hoge Chinese raket die eind vorige maand werd gelanceerd, zal neerkomen. Terwijl China vindt dat er veel paniek om niks is, maken ruimte-experts zich zorgen om de ogenschijnlijke nonchalance van het land met grootse ruimtevaartambities.

Volgens astronomen is het deel van de zogeheten Lange Mars 5B-raket dat hoogstwaarschijnlijk dit weekeinde crasht, een van de grootste stukken ruimtepuin die ongecontroleerd terugkeert op aarde in zo'n drie decennia.

Tegenover ruimtenieuwstijdschrift SpaceNews laat Holger Krag, hoofd van het veiligheidsprogramma van het Europese ruimteagentschap ESA, weten dat het lastig is te voorspellen hoeveel van de huidige draagraket onderweg naar de aarde verbrandt in de atmosfeer. "Maar normaliter blijft zo'n 20 tot 40 procent over", zegt hij.

Vooral de hittebestendige materialen, zoals brandstoftanks, hebben kans de tocht naar het aardoppervlak te overleven. Mogelijke crashplek? Zo noordelijk als New York, zo zuidelijk als Sydney en alles daartussen.

Het gebied waar de raketdelen terecht kunnen komen:

Normaalgesproken worden dergelijke draagraketten uitgerust met 'deorbit'-snufjes, om zo het puin sneller uit een baan rond de aarde te krijgen of gericht in bijvoorbeeld de oceaan te laten storten.

Het is niet duidelijk of de Chinezen de Lange Mars 5B uitgerust hadden met die technologie of dat het onverhoopt niet werkte. Vanuit China klinkt sinds de lancering van de raket voornamelijk radiostilte. Staatstabloid Global Times schreef er afgelopen week wel een artikel over, waarin de zaak werd afgedaan als een "westerse hype". Volgens ingewijden bij de Chinese ruimtevaartorganisatie is er niets om je druk over te maken, ook omdat het raketdeel hoogstwaarschijnlijk neerkomt op een plek ver weg van mensen.

'Totaal gebrek aan erkenning'

Astronomen en ruimte-experts kijken daar anders naar. Een jaar geleden viel mogelijk een soortgelijk raketonderdeel van een Lange Mars 5B-raket nog op een kaasmakerij in Ivoorkust. Onder andere NASA-baas Jim Bridenstine uitte toen flinke kritiek op de "zeer gevaarlijke" actie van China.

Harvard-astronoom Jonathan McDowell vindt het handelen van China vooral onverantwoord. Hij noemt het "totale gebrek aan erkenning" dat het onwenselijk is om raketdelen ongecontroleerd terug te laten keren naar de aarde "teleurstellend", schrijft hij op Twitter.

De Britse ruimtevaartjournalist Andrew Jones, China-expert voor Space.com en SpaceNews, had als een van de eersten in de gaten dat de Chinese draagraket ongecontroleerd rondvloog in een baan om de aarde. Hij schreef er direct een artikel over, maar laat over de telefoon weten dat de zaak inmiddels af en toe behoorlijk wordt overdreven.

"Het is niet iets waar iemand zich echt zorgen om hoeft te maken", nuanceert hij. "Het komt hoogstwaarschijnlijk neer in de oceaan of op een onbewoond stuk land."

Jones legt uit dat China de raket gebruikte om de 22 ton zware kernmodule van het eigen, Chinese ruimtestation in een baan om de aarde te krijgen. In de ambitieuze ruimteplannen van het land is dat eigen station een peperduur en prestigieus onderdeel. Jones: "Dus het kan zijn dat ze zich voornamelijk hebben gefocust op het succesvol in de lucht krijgen van de module en minder met de terugkeer. Dat kan met name vanuit het Westen als onverantwoord worden gezien", zegt Jones.

Pas volgend jaar staan er weer lanceringen met Lange Mars 5B-raketten gepland. Volgens Jones is het interessant om te zien of China dan maatregelen heeft genomen voor een meer gecontroleerde terugkeer. "Want het lijkt me sterk dat ze dit vooraf niet zagen aankomen", zegt hij. Tot dan verwacht hij weinig te horen vanuit het land.

Boven alles hoopt hij dat de mondiale ophef over de Chinese raket leidt tot een bredere dialoog tussen landen over ruimteschroot. Dat is volgens hem de echte discussie. "Want gelukkig is deze raket niet lang in een baan om de aarde. Daar raakt het namelijk steeds voller met in potentie gevaarlijk puin" legt hij uit.

"Niet alleen vanuit China, maar ook vanuit Europa en de VS wordt er steeds meer gelanceerd, met nog meer puin tot gevolg. Dat is een probleem dat alleen gezamenlijk kan worden aangepakt. Een beetje als klimaatverandering."