Merendeel reizigers houdt zich nog altijd niet aan quarantaine na terugkomst
Een groot deel van de reizigers gaat na terugkomst in Nederland gewoon naar buiten, terwijl ze eigenlijk in quarantaine moeten blijven. Dat blijkt uit een bijlage bij een brief die demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid naar de Tweede Kamer stuurde, in antwoord op vragen over de voorgenomen quarantaineplicht.
De gedragsunit van het RIVM stelde vast dat 1265 van de ondervraagden in hun zeswekelijkse onderzoek naar het naleven van coronaregels in het buitenland waren geweest. Ongeveer 500 van hen hoefden niet in quarantaine omdat ze bijvoorbeeld over de grens werken of naar school gaan. Van de 728 reizigers die wel in quarantaine hadden gemoeten, hielden maar 155 zich er volledig aan.
Als meestgenoemde reden om toch naar buiten te gaan, noemden de respondenten 'boodschappen doen' (69 procent). 57 procent ging naar buiten voor een frisse neus, 31 procent om te werken en 18 procent om de hond uit te laten. Respondenten konden meerdere antwoorden geven.
Uit eerder onderzoek van het RIVM bleek al dat de naleving van de quarantaineregels na een reis slecht was. Het kabinet hoopte met een campagne en quarantainecoaches de naleving te verhogen.
Quarantaineverklaring
Op dit moment geldt het dringende advies om na terugkomst uit de meeste landen minstens vijf dagen thuis te blijven. Als je je na vijf dagen laat testen en de uitslag is negatief, mag je de quarantaine staken. Laat je je niet testen, dan moet je tien dagen thuisblijven. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend om de quarantaine te verplichten. De Eerste Kamer stemt er op 18 mei over.
De lijst landen waar de quarantaineplicht voor geldt zal naar verwachting wel een stuk kleiner zijn dan de landen waar nu het quarantaineadvies voor geldt. Op dit moment is er maar een handjevol veilige landen zoals Australië, Nieuw-Zeeland en Singapore waarbij quarantaine na terugkomst volgens het kabinet niet nodig is. Als de plicht ingaat is quarantaine alleen nodig bij terugkomst uit zogenoemd zeerhoogrisicogebied.
Een land is een zeerhoogrisicogebied als er per 14 dagen meer dan 500 besmettingen per 100.000 inwoners zijn, als er een gevaarlijke virusvariant rondwaart of als er "onvoldoende surveillance" is. Volgens het kabinet zullen de meeste EU-landen daar als de wet ingaat niet meer onder vallen.
Reizigers uit zeerhoogrisicogebied moeten naast een negatieve coronatest en ook een quarantaineverklaring invullen. Daarin moeten onder meer reis- en contactgegevens staan, zodat een team van het ministerie steekproefsgewijs contact op kan nemen om na te gaan of de quarantaineplicht wordt nageleefd. Als er een vermoeden bestaat dat de quarantaineregels worden overtreden, dan is het aan handhavers van de gemeente om dat te controleren. Wie de regels overtreedt, kan een boete van 339 euro krijgen.
'Geluid van een grasmaaier'
De Tweede Kamer was kritisch over de handhaafbaarheid van een quarantaineplicht. Het is niet mogelijk om iedereen na te bellen en ook door te bellen is niet zeker of iemand wel echt thuis is. SGP-Kamerlid Bisschop zei: "Er komen belteams en die moeten eerst opgeleid worden om het geluid van een grasmaaier te kunnen onderscheiden van het geluid van een trein of een wasmachine." Ook staat er geen boete op niet telefonisch bereikbaar zijn. En als iemand anders de deur opendoet dan de persoon die in quarantaine zou moeten zitten, is die niet verplicht mee te werken, schetste D66-Kamerlid Paternotte.
In zijn brief aan de Kamer gaat demissionair minister De Jonge in op enkele vragen van Kamerleden. Zo zegt hij te verwachten dat het aantal reizigers dat quarantaineplichtig is sterk zal afnemen, omdat steeds minder landen een zeerhoogrisicogebied zullen vormen als gevolg van onder meer vaccinaties.
De Jonge schetst een scenario dat bij het ingaan van de wet nog maar 5 procent van de 250.000 reizigers die nu wekelijks naar Nederland komen in quarantaine hoeft. Van die 12.500 mensen zal 12 procent een telefoontje krijgen. De capaciteit van het belteam is in eerste instantie 1500 telefoontjes per week.
De quarantaineplicht gaat ook gelden voor asielzoekers uit zeerhoogrisicogebieden. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is volgens De Jonge bezig met het inrichten van voorziening voor quarantaine, maar het is "een forse opgave" om die op tijd gereed te hebben.
