Heemskerk na 'een heftig proces' als overwinnaar: 'Het was absoluut niet leuk'
Een tijdje geleden las zwemster Femke Heemskerk een interview met Martina Navrátilová, waarin de oud-tennisster een opmerkelijke uitspraak deed. De bal, zo vertelde de winnares van 59 grandslamtitels waarvan 18 in het enkelspel, weet niet hoe oud je bent wanneer je er met een racket tegenaan slaat.
Het waren woorden die Heemskerk zichzelf inprentte in de aanloop naar de beslissende kwalificatiewedstrijden in Eindhoven, haar laatste kans op het veroveren van een olympisch startbewijs op de 50 meter vrije slag. "Het water weet ook niet dat ik al 33 jaar ben."
Opmerkelijk patroon
De loopbaan van Heemskerk kent bovendien een opmerkelijk patroon. Iedere drie jaar zwemt ze een persoonlijk record op het kortste crawlnummer. In 2015 klokte ze in hetzelfde Brabantse bad 24,57, in 2018 kwam ze in Qatar tot 24,54.
Vrijdagochtend, tijdens de eerste van twee races waarin het moest gebeuren, kwam ze opnieuw tot een persoonlijke toptijd. Heemskerk tikte aan in 24,28 en liet daarmee haar elf jaar jongere rivale Valerie van Roon (24,85) ruimschoots achter zich.
In de avonduren was het 24,43 om 24,84. Dat Ranomi Kromowidjojo in 24,11 met de dagzege aan de haal ging, was weinig meer dan een voetnoot in de zwemhistorie. Het ging er vooral om dat Heemskerk zich plaatste voor de olympische 50 vrij.
Met één ferme tik op de plaat sloot de veterane in het Pieter van den Hoogenband Zwemstadion een periode van vier maanden af die ze omschreef als "een heel heftig proces". "Ik ben vooral heel erg opgelucht. Iedereen heeft naar me gekeken, iedereen heeft het erover. Dat voel ik natuurlijk ook wel. Ik ben heel erg blij en trots dat ik dit allemaal aankon. En aankan."
"Ik heb me de afgelopen maanden meermaals afgevraagd waar ik aan begonnen was", vervolgde ze. "Ik kan het iedereen net zo goed aan- als afraden om een dergelijke procedure te beginnen. Het heeft me heel veel energie gekost, maar ik had geen andere keuze om voor mezelf op te komen. Het was absoluut niet leuk. Voor mij niet en voor Valerie evenmin."
Groene tafel
De weg die via de groene tafel leidde naar het startblok en resulteerde in een extra ticket voor Tokio 2020, duurde aanzienlijk lager dan het ene baantje zwemmen.
In december 2020, toen de olympische kwalificatiewedstrijd in Rotterdam plaatsvond, moest Heemskerk thuis lijdzaam toezien hoe haar tegenstanders te water gingen. Een positieve coronatest van haar echtgenoot betekende dat ze haar startbewijs moest inleveren, ook al testte ze zelf negatief.
Technisch directeur André Cats van de KNZB bleek niet te vermurwen toen de jonge Valerie van Roon met haar 24,63 onder Heemskerks 24,71 dook, de tijd waarmee ze zich tijdens de wereldkampioenschappen van 2019 in het Zuid-Koreaanse Gwangju nomineerde voor de Olympische Spelen.
De veterane vroeg om een herkansing omdat ze buiten haar schuld om forfait moest geven voor de race in Rotterdam. Die aanvraag werd afgewezen, onder het mom dat beide zwemsters in anderhalf jaar tijd allebei vier eerlijke kansen hadden gekregen. Heemskerk stapte daarop naar de tuchtcommissie van de KNZB, die haar in het gelijk stelde.
Alsof het een arbeids- of huwelijksconflict betrof, werd besloten tot mediation. Ten langen leste kwam de zwembond met een 'oplossingsrichting', zoals de tweestrijd in tweevoud in het water van het Pieter van den Hoogenband Zwemstadion werd genoemd.
Heemskerk, die startte op twaalf WK's, vijftien EK's en deze zomer in Tokio haar opwachting maakt op haar vierde Zomerspelen, bleek gepokt en gemazeld genoeg om de eerste de beste kans met beider handen te grijpen.
Internationaal
Met de tijd slaat ze internationaal allesbehalve een modderfiguur. Het wereldrecord van de Zweedse Sarah Sjöström (23,67) is een brug te ver en ook voor de nationale toptijd van Kromowidjojo, die staat op 23,85, komt Heemskerk nog te kort.
En toch: met haar tijd 24,28 zou ze tijdens de finale van de Olympische Spelen van 2016 in Rio als zevende zijn gefinisht. Op de laatste WK, die van 2019 in Gwangju, had ze als vijfde aangetikt.
Waar bij Heemskerk na afloop de opluchting het ruimschoots won van de tevredenheid, overheerste bij Van Roon het chagrijn. Haar nababbel aan de rand van het bassin werd gelardeerd met veelzeggende stiltes, hetgeen duidelijk maakte dat de zwemster van De Dolfijn heeft geleerd tot tien te tellen om zodoende in boze buien geen onverstandige dingen te zeggen.
Op de vraag of ze zich door de procedure benadeeld voelde, klonk aanvankelijk een ontwijkend antwoord. "Het is zoals het is." Daarna: "Ik heb me in december volgens alle reglementen van de KNZB gekwalificeerd voor de Olympische Spelen. Dan is het heel zuur wanneer je vier heel vervelende maanden later verder met niets in je handen te staan."
"Ik denk dat iedereen begrijpt dat ik me zacht uitdruk als ik zeg dat ik een vervelende periode achter de rug heb. Dat is aan een paar partijen te weten en iedereen weet wie dat zijn. Ik hoef hier geen juridisch debat te voeren, dat heeft geen zin. Feit blijft dat de KNZB de eigen regels niet juist op papier heeft gezet."
