Formatie dag 8: Wissel van verkenners moet opgelopen schade snel herstellen

Ruim 13 uur na de 'blunder van Ollongren' wilde premier Rutte vanavond rond 22.30 uur ook nog iets zeggen over het onstuimige verloop van de formatie. Hij zat de hele dag vast in het Torentje door een digitale EU-topvergadering, maar hij wilde duidelijk maken dat hij het "uitermate vervelend" vond voor alle betrokkenen. Hij dankte Ollongren en Jorritsma voor hun werk en hoopte dat de "zaak weer snel op de rails komt".

Het was een zeer woelige dag op het Binnenhof. Nooit eerder in een formatieproces moest een belangrijke speler van de totstandkoming van een kabinet - verkenner genoemd - zo snel het veld ruimen vanwege slechts één A4'tje.

Maar dat papiertje, vanmorgen onder de arm van D66-verkenner Ollongren, was een vertrouwelijke notitie. En daarin was gevoelige informatie te lezen over bijvoorbeeld de onderhandelingsstrategie van CDA-leider Hoekstra, over een mogelijk andere functie voor CDA-Kamerlid Omtzigt en over linkse partijen "die elkaar niet echt vasthouden'.

Linkse fractievoorzitters en Hoekstra reageerden woedend, Ollongren en haar VVD-kompaan Jorritsma maakten snel hun vertrek bekend en al vroeg in de middag waren twee nieuwe verkenners, Koolmees (D66) en Van Ark (VVD), gevonden.

Kijk hier hoe de woelige dag op het Binnenhof verliep:

Het beschadigde vertrouwen moet snel worden hersteld en dat wordt een belangrijke taak van de nieuwe verkenners Koolmees en Van Ark. Ondanks de coronabesmettingen in het kabinet van Ollongren en staatssecretaris Keijzer worden de gesprekken face to face in de Stadhouderskamer in de Tweede Kamer gevoerd. "Het zijn zulke gevoelige vertrouwelijke gesprekken dat je elkaar recht in de ogen moet kijken", zei Koolmees vanavond.

Nieuwe start

Inmiddels is er al veel tijd verloren gegaan. De voormalige verkenners hebben afgelopen maandag en dinsdag van 9.00 uur tot 18.00 uur gesprekken gevoerd met zeventien partijleiders. Dat is zo'n 17 uur praten dat over moet. "We maken een nieuwe start met een schone lei", zeggen Van Ark en Koolmees.

Er is wel enige haast is om weer een missionair kabinet te hebben in deze coronacrisis. Rutte III is in januari gevallen en de hoop was om voor de zomervakantie een nieuw kabinet - Rutte IV?- op het bordes van koning Willem-Alexander te hebben staan.

Hoe nu verder?

De verkenners hopen morgenmiddag al te starten met hun eerste gesprekken, maar het is niet zeker of dat ook lukt. Anders wordt het maandag. Koolmees en Van Ark willen ook geen voorspelling doen hoelang het duurt voor ze hun verslag af hebben en of de verloren tijd nog in te halen is.