DNB: staatsschuld niet verder laten oplopen
Het oplopen van overheidsschuld moet na afloop van de pandemie tot staan gebracht worden, zegt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) bij de presentatie van het jaarverslag van de centrale bank. Maar als corona opnieuw toeslaat: "dan zou het zonde zijn om nu alsnog te vroeg te stoppen met overheidssteun."
De overheid heeft zich volgens Knot opgeworpen als de ultieme verzekeraar in de crisis; ruim 60 miljard euro is uitgetrokken aan allerlei soorten steun en hulp. Dat trekt wel een wissel op de begroting en de staatsschuld, maar de Staat kan het dankzij de buffers en de gezonde economie hebben. Knot roept op om na afloop van de crisis niet structureel nog meer geld uit te geven zonder dekking.
"Voorlopig denk ik dat niemand nog de rekening van de crisis hoeft te betalen", aldus Knot bij de presentatie van het jaarverslag. "Zolang onze economie kwetsbaar is, en zolang de rente ook laag blijft, denk ik dat het verstandig is dat we een soort hek om die coronaschuld heen zetten. Dat we wel de oploop van de staatsschuld tot stilstand brengen, maar het voorlopig daar even bij laten."
Uitdagingen
De Nederlandse economie is zwaar geraakt in de coronacrisis, maar er gloort herstel. De krimp van de economie was met 3,8 procent historisch groot maar minder groot dan eerst werd gevreesd en ook minder dan in veel andere landen. Met de komst van vaccins komt het herstel van de economie en het openbare leven in zicht.
In de woorden van Knot: "Er gloort licht, maar het pad is wel bezaaid met uitdagingen."
Door de tweede besmettingsgolf met lockdowns en strengere contactbeperkende maatregelen krijgt de economie dit jaar een dubbel gezicht: krimp van de economie in de eerste helft en na de zomer fors herstel. DNB verwacht voor heel het jaar een economische groei van 2,2 procent en voor 2022 een groei van 4,2 procent. Mocht het sneller gaan met de vaccinaties en de afbouw van steunmaatregelen dit jaar al afgebouwd worden dan zal de groei zelfs nog iets hoger uitpakken.
Kwijtschelden belasting
De golven aan werkloosheid en faillissementen zijn vooralsnog gelukkig uitgebleven. Knot vindt dat we ons niet gek moeten laten maken door pessimistische scenario's dat die tsunami er toch aankomt. "De crisis kost veel van de buffers van bedrijven. Hoe ze er echt voor staan weten we pas later. De economische impact is vooralsnog meegevallen."
Bedrijven zijn met steunmaatregelen en lastenverlichtingsregelingen geholpen. Een deel daarvan is uitgestelde belastingschuld, bij elkaar zo'n 16 miljard euro. Bankpresident Knot vindt dat de overheid coulant moet zijn. Volgens hem zou de Belastingdienst met de banken van bedrijf tot bedrijf moeten bekijken of en hoeveel schuld kan worden kwijtgescholden. Voorkomen moet worden dat een te hoge schuld alsnog zou leiden tot omvallen van in de kern gezonde bedrijven.
"Dit is een unieke schok", oordeelt Knot. "Normaal gesproken is het met problematische schulden zo, dat degene die zijn billen brandt ook op de blaren moet zitten. Maar hier is toch echt sprake van een andere situatie. Dit zijn in feite schulden die ook door de overheid bij dat bedrijfsleven zijn gecreëerd, vanwege de contact beperkende maatregelen. Die natuurlijk weer nodig waren, vanwege de pandemie."
Overheden moeten ook de nasleep van de crisis managen. In 2022 is de economie nog niet terug op peil en is bezuinigen niet goed en hoeft geen actief begrotingsjaar te worden. De opgelopen staatsschuld is nu niet problematisch, en als alle steun afloopt valt het met tekort nog best mee, vindt DNB.