Hoofdverdachte Taghi morgen voor eerst bij Marengo-zaak, een van de grootste processen ooit

Nooit heeft Ridouan Taghi op een zitting in zijn zaak willen verschijnen, sinds hij anderhalf jaar geleden werd gearresteerd in Dubai. Morgen wordt hij voor het eerst zelf in de rechtbank verwacht.

"Omdat de rechtbank graag wil dat alle verdachten er zijn", zegt zijn advocaat Inez Weski. "Dus dan zullen we er allemaal zijn."

Morgenochtend start de rechtbank in Amsterdam met de inhoudelijke behandeling van het proces tegen Taghi en zijn 16 medeverdachten. Ze mogen dan reageren op de aanklacht. Eigenlijk was het de bedoeling om in februari te beginnen, maar de rechtbank stelde de zitting vanwege corona een maand uit.

Na drie jaar aan voorbereidende zittingen is het Marengo-proces uitgegroeid tot een van de spraakmakendste rechtszaken in Nederland ooit. Het past naadloos in het rijtje megaprocessen van de afgelopen jaren: liquidatieproces Passage (duur: tien jaar), de Holleeder-zaak (omvang dossier: half miljoen pagina's) en het MH17-proces (begrote kosten: 54 miljoen euro).

Zulke exacte getallen ontbreken voor het Marengo-proces, maar vaststaat dat ook deze zaak afgemeten in tijdsduur, dossierpagina's en kosten gigantisch is. Na morgen volgen nog tientallen zittingsdagen, uitgesmeerd over het komende jaar. Pas in 2022 wordt een strafeis verwacht en uiteindelijk natuurlijk ook een uitspraak.

Waar de zaak begon met twee verdachten en één moord, eindigde het onderzoek met 17 verdachten en een veelvoud aan delicten. De groep wordt in wisselende samenstelling verantwoordelijk gehouden voor zes uitgevoerde liquidaties, een aantal pogingen daartoe en een reeks plannen. Het totaal aantal moordopdrachten in deze zaak ligt volgens het Openbaar Ministerie op dertien.

Sommige doelwitten leven nog doordat ze ternauwernood konden ontkomen bij een schietpartij of in allerijl waren ondergedoken. Soms kropen slachtoffers zonder het zelf te beseffen door het oog van de naald.

Een paar liquidaties mislukten omdat de schutters hun telefoon niet in de gaten hielden, het wapen haperde of de politie de klaargezette (gestolen) vluchtauto afsleepte.

Dit zijn de moorden waar het Marengo-proces om draait:

De zeventien verdachten zouden hebben samengewerkt als spotter (iemand die de beoogde slachtoffers in de gaten houdt), head (schutter), chauffeur, regelaar of opdrachtgever. In onderlinge berichten zouden zij op ijzingwekkende toon hebben beslist over leven en dood.

Hun onbetwiste leider was Ridouan Taghi, zegt het OM. Als groothandelaar in cocaïne zou hij vanuit Dubai de ene na de andere opdracht voor moord hebben uitgevaardigd.

Het belangrijkste bewijs tegen de verdachten haalt justitie uit onderschept berichtenverkeer en uit verklaringen van kroongetuige Nabil B., die uit de organisatie van Taghi stapte toen hij zelf vermoord dreigde te worden. B. staat zelf ook terecht in het Marengo-proces voor zijn betrokkenheid bij liquidaties. In ruil voor zijn verklaringen zal het OM tegen hem 12 jaar cel eisen in plaats van 24 jaar.

Tot nu toe heeft het OM geen kans onbenut gelaten om te benadrukken dat het hier gaat om koelbloedige, zware criminelen. De verdediging daarentegen wil aantonen dat het OM in allerlei opzichten te ver is gegaan: met het kraken van de server die miljoenen berichten als bewijs opleverde, met de interpretatie van al die berichten, met de inzet van een kroongetuige die onbetrouwbaar zou zijn en met onorthodoxe opsporingsmethoden zoals het schaduwen van advocaten.

Toets voor de rechtsstaat

"Dit proces is de ultieme toets voor de rechtsstaat", stelt strafrechtadvocaat Jillis Roelse, die de zaak op de voet volgt. "Er is discussie over een flink aantal principiële punten. De belangen zijn zowel voor het OM als voor de verdediging enorm groot."

Marengo is volgens Roelse ook het proces waarin "onze naïviteit definitief is afgeschud". "Voor veel mensen binnen het opsporingsapparaat is deze zaak een wake-upcall geweest hoe enorm de impact is van de georganiseerde misdaad."

In de loop van het proces werden zowel de broer als de advocaat van de kroongetuige vermoord. Een groot aantal deelnemers aan het Marengo-proces wordt beveiligd: officieren van justitie, rechters en enkele advocaten. Sinds de moord op advocaat Derk Wiersum in 2019 gaat iedere zitting gepaard met zware veiligheidsmaatregelen.

Het toont aan hoezeer de zware misdaad is verhard, zegt ook Hans Nelen, hoogleraar criminologie aan de universiteit van Maastricht. "In de jaren negentig, de tijd van Willem Holleeder, was er ook intimidatie en geweld. Maar het lijkt erop dat de huidige generatie criminelen nietsontziender is."

Ook morgen staan daarom weer zwaarbewapende agenten voor de deur van de rechtbank. "De dreiging die uitgaat van de organisatie rond Taghi is onverminderd groot", zegt Pieter-Jaap Aalbersberg, die als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid de beveiliging van procesdeelnemers coördineert.

De hoofdverdachten zitten vast, maar de autoriteiten houden nog altijd rekening met hun slagkracht. "Dat betekent dat wij met de veiligheidsdiensten, politie en het OM steeds weer dreigingsanalyses maken en kijken welke maatregelen nodig zijn", aldus Aalbersberg.

Taghi uitgegroeid tot held

Op straat is Taghi onder sommige jongeren uitgegroeid tot een held, merkt criminoloog Abdessamad Bouabid van de Erasmus Universiteit in Rotterdam - net als eerder Willem Holleeder een idool werd.

Volgens Bouabid heeft dit te maken met een bepaalde mentaliteit waar een deel van de jongeren zich mee identificeert. Maling hebben aan iedereen, bikkelhard zijn, snel geld maken en status verkrijgen. "Taghi is de belichaming van deze straatwaarden. Hij hield de politie lang voor de gek en is iemand die zelfs de onaantastbaren weet te raken."

De advocaat van Taghi ergert zich intussen groen en geel aan alle verhalen die sinds het begin van het proces over haar cliënt de ronde doen. "Elke grens tussen recht, onrecht en feiten is in het publieke debat doorbroken, alleen de sensatie rond mijn cliënt lijkt te tellen", zei advocaat Inez Weski eerder.

"Leugens en geruchten"

Ook Taghi moet niets hebben van alle aandacht voor zijn zaak, blijkt uit het eerste verhoor na zijn arrestatie, waar Het Parool over publiceerde. Hij ontkent alles: "Waarheidsvinding bestaat niet in mijn zaak. Alles is gebaseerd op leugens en geruchten. Alles wat in Nederland gebeurt, heb ik gedaan waarschijnlijk."

Dat hij uiteindelijk levenslang gaat krijgen, lijkt voor de hoofdverdachte zelf al vast te staan. "U kunt beter het geld van dit schijnproces besteden aan het lerarentekort, aan zorg, aan het politietekort, dan aan mij."

Ontdek hoe Ridouan Taghi de spil lijkt in een netwerk van bijna honderd namen: