VVD 'supertrots'; D66: beleid nu progressiever, CDA: teleurstelling

VVD-leider Rutte heeft "supertrots en superblij" gereageerd op de exitpoll van bureau Ipsos.

Rutte benadrukte dat de VVD voor de vierde keer op rij als grootste partij uit de bus komt en noemde dat heel bijzonder. Volgens hem is Nederland eren centrum-rechts land Zijn partij heeft nu al verschillende keren het voortouw genomen om Nederland door een crisis te leiden, zei hij. De agenda noemde hij 'enorm' en hij herhaalde dat hij een korte kabinetsformatie wil.

Rutte zei nog eens dat hij het liefst zou zien dat al snel overeenstemming wordt bereikt over een plan om "Nederland snel weer uit de crisis te halen." Morgen wil hij voorstellen een verkenner te benoemen uit zijn partij. Volgens hem ligt het voor de hand om nu als eerste te kijken naar samenwerking met D66.

Bij D66, dat in grootte de tweede partij lijkt te worden, is de stemming uitgelaten. Lijsttrekker Kaag noemde het "een buitengewone prestatie". Ze wil samenwerken met anderen en voelt daarvoor een grote verantwoordelijkheid. Volgens haar moet het beleid "progressiever, eerlijker en groener". Ze zei onder meer dat "het aanpakken van de klimaatramp niet kan wachten".

Kaag citeerde D66-oprichter Van Mierlo, die eerder sprak van "een krankzinnig avontuur. Volgens haar zijn Nederlanders niet extreem en heeft de boodschap van optimisme weerklank gevonden.

CDA-lijsttrekker Hoekstra daarentegen vindt de uitslag zeer teleurstellend. Volgens hem moeten de VVD en D66 als winnaars nu als eersten verantwoordelijkheid nemen in de formatie. Hij erkende dat in de campagne "niet alles is gelopen zoals gehoopt" en hij wees er ook op dat hij pas sinds twaalf weken lijsttrekker is.

Voorman Segers van de vierde regeringspartij ChristenUnie Segers wees er vooral op dat het politieke landschap weer verder is versnipperd en sprak van een nieuwe politieke werkelijkheid. Hij zei dat zijn partij verantwoordelijkheid heeft genomen en eerlijk politiek heeft bedreven. "We hebben met onze poten in de modder gestaan", voegde hij eraan toe. Hij wil niet vooruitlopen op de formatie.

Wilders: waarschijnlijk in oppositie

PVV-voorman Wilders had op wat meer zetels gehoopt, maar hij benadrukte dat meer dan een miljoen kiezers op zijn partij hebben gestemd. "We zijn nog steeds de derde partij en waarschijnlijk de grootste oppositiepartij", zei hij ook. Wilders erkende dat de kans heel klein is dat de PVV in het kabinet komt. Wilders is van plan vanuit de oppositie "het authentieke PVV-geluid' te blijven laten horen.

De Partij voor de Dieren reageert blij. Lijsttrekker Ouwehand benadrukte dat het het beste resultaat in de geschiedenis van de partij lijkt te worden. Ze zei dat haar partij de enige is die een 'radicale systeemverandering' wil en dat steeds meer mensen zich daarbij aansluiten.

Teleurstelling bij SP, GroenLinks, PvdA en Denk

Teleurstelling is er bij SP, GroenLinks, PvdA en Denk. De SP had op een beter resultaat gerekend dan de 8 zetels die de exitpoll weergeeft. Partijleider Marijnissen denkt dat de coronacrisis een grote rol heeft gespeeld en dat veel kiezers voor de gevestigde partijen hebben gekozen. Ze had lliever gewild dat in de campagne de toeslagenaffaire meer aan de orde was gekomen. Op het eerste gezicht lijkt het haar niet voor de hand liggen dat de SP in het kabinet komt.

GroenLinks-leider Klaver zei dat de uitslag pijnlijk is en dat dat "even wennen" is na veel overwinningen. "Maar bij het politieke leven hoort ook dat je verliest." Ook volgens hem moet het initiatief in de formatie nu bij VVD en D66 liggen.

Ook PvdA-lijsttrekker Ploumen had op meer gehoopt. Ze zei dat ze er alles aan zal blijven doen "om Nederland eerlijker en fatsoenlijker te maken". Op de vraag of het bij het voor de haar partij teleurstellende resultaat een rol heeft gespeeld dat haar voorganger Asscher naar aanleiding van de toeslagenaffaire is opgestapt, antwoordde ze dat "we dat nooit zullen weten".

Ook Ploumen denkt dat het initiatief in de formatie bij VVD en D66 ligt. Ze wilde nog niet zeggen of ze bij een formatie wil aanschuiven. Ploumen gaat doen wat het beste voor haar kiezers is, zei ze.

Denk-leider Azarkan sprak van een tegenvallend resultaat. "Maar er hebben ook veel partijen meegedaan", noemde hij als mogelijke verklaring. Volgens hem moet het geluid op links worden versterkt.

JA21 en Volt opgetogen

JA21 en Volt, die allebei voor het eerst in de Kamer lijken te komen, zijn opgetogen. JA21-voorman Eerdmans zei; "We komen uit het niets binnen; we hebben een flinke voet tussen de deur in de Tweede Kamer". En Volt-lijsttrekker Dassen zei dat het erop lijkt dat Volt voor het eerst in een nationaal parlement komt. "Hopelijk is dat een startschot voor Volt in andere landen", voegde hij eraan toe.

SGP-voorman Van der Staaij noemt het "een grote zegen" als zijn partij inderdaad 3 zetels houdt, zker nu er zoveel verschuivingen zijn.

Lijsttrekker Simons van BIJ1 is blij met de volgens haar "broodnodige entree" die haar partij in de Kamer lijkt te maken. Volgens haar is er behoefte aan een "politiek van gelijkwaardigheid" en moet er meer worden gedaan tegen racisme en discriminatie. Lijsttrekker Van der Plas van de BoerBurgerBeweging is niet verbaasd dat ook haar partij waarschijnlijk in de Kamer zal komen . Volgens haar voelt het platteland zich achtergesteld en zijn veel mensen het zat "dat steeds de boer wordt aangevallen".

Lijsttrekker van 50PLUS Den Haan is "heel blij" dat haar partij een zetel lijkt te halen. Volgens sommige peilingen dreigde de partij helemaal uit de Kamer te verdwijnen. Ze erkende dat er ook veel verwarring is geweest over het AOW-standpunt van haar partij. Den Haan hoopt dat 50PLUS er nog "minimaal een zetel" bij krijgt als de stemmen worden geteld.

Partijleider Baudet van Forum voor Democratie, ook een van de vermoedelijke winnaars van de dag, heeft nog niet gereageerd.

Minder nauwkeurig

Vanwege de coronamaatregelen zijn er praktisch geen grote bijeenkomsten met veel politici.

Vrijwel iedereen benadrukte dat het nog maar om een exitpoll gaat. Volgens is Ipsos die vanwege het stemmen per brief en het feit dat er drie dagen gestemd kon worden iets minder nauwkeurig dan bij vorige verkiezingen.